آموزش کامل تیمم برای زنان و مردان + ویدیو آموزشی و احکام

چطوری تیمم کنیم؟ آموزش تصویری و آسان نحوه تیمم گرفتن به جای وضو و تیمم بدل از غسل.

اینتین – هنگامی که به آب دسترسی نداریم یا استفاده از آب مضر است می‌توان برای طهارت تیمم بدل از غسل یا وضو انجام داد. اما برای بسیاری از افراد این سوال پیش می‌آید که شرایط و طریقه تیمم گرفتن صحیح چگونه است و اصلا در چه شرایطی اجازه تیمم بدل از غسل و وضو را داریم؟ در ادامه به زبانی ساده و همراه با تصویر و ویدئوی آموزشی، مراحل، نحوه انجام تیمم صحیح، نحوه گفتن نیت تیمم و شرایط وجوب تیمم را توضیح خواهیم داد.

چگونه تیمم کنیم؟

در آموزش تیمم به روش صحیح آمده است که ۴ مرحله دارد و باید به ترتیب انجام شود:

مرحله اول: نیت کردن

مرحله دوم: زدن تمام کف دو دست، با هم، بر چیزى که تیمم به آن صحیح است. بنابر احتیاط واجب، زدن کف دست‌‎ها به هم باید همراه با ضربه باشد و تنها گذاشتن دو دست بر زمین کافى نیست.

مرحله سوم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانى و دو طرف آن، از جایى که موى سر مى‌روید تا ابروها و بالاى بینى و بنابر احتیاط واجب باید دست‌ها روى ابروها هم کشیده شود.

مرحله چهارم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.

آموزش تیمم طبق نظر آیت الله خامنه ای
سوال: لطفاً چگونگی و روش تیمم را توضیح دهید.
جواب: ابتدا باید نیت نماید و سپس کف هر دو دست را بر چیزى که تیمّم بر آن صحیح است بزند و آن را به تمام پیشانى و دو طرف آن از جایى که موى سر مى‏روید تا ابروها و بالاى بینى بکشد، و سپس کف دست چپ را بر تمام پشت دست راست و کف دست راست را بر تمام پشت دست چپ، بکشد و احتیاط واجب این است که بار دیگر دست‌ها را به زمین بزند و سپس کف دست چپ را بر پشت دست راست و کف دست راست را بر پشت دست چپ بکشد. این ترتیب در تیمّم بدل از وضو و بدل از غسل یکسان است.

آموزش مراحل تیمم با عکس

ویدئوی آموزشی طریقه تیمم کردن
در این ویدئوی آموزشی مراحل تیمم با زبانی ساده و آسان توضیح داده شده است.

موارد وجوب تیمم در قرآن
طبق آنچه در قرآن کریم آمده، در آیه ۴۳ سوره نسا به دستور تیمم اشاره شده که به شرح زیر است:

(سوره نسا آیه ۴۳)

وَإِن کُنتُم مَّرْضَى أَوْ عَلَى سَفرٍ أَوْ جَاء أَحَدٌ مَّنکُم مِّنَ الْغَائِطِ أَوْ لاَمَسْتُمُ النِّسَاء فَلَمْ تَجِدُواْ مَاء فَتَیَمَّمُواْ صَعِیدًا طَیِّبًا فَامْسَحُواْ بِوُجُوهِکُمْ وَأَیْدِیکُم

و اگر بیمار یا در سفر بودید و یا از قضای حاجت آمده و یا با زنان هم بستر شده بودید و آبی نیافتید، پس به سراغ خاکی پاک روید و از آن خاک به صورت و دست هایتان بکشید

تیمم چه زمانی واجب است؟
زمانی که یکی از شروط زیر اتفاق بیفتد، تیمم کردن واجب خواهد شد:

در جایی که آب در اختیار نداشته باشد.
وقت کافی برای وضو یا غسل نداشته باشد و ترس قضا شدن نماز وجود داشته باشد.
آب برای بدن او ضرر داشته باشد یا بترسد که به واسطه استعمال آن مریض شده یا بیماری او طولانی گردد.
اگر تهیه کردن آب یا استعمال آن به قدرى مشقت داشته باشد که مردم آن را تحمل نکنند.
اگر آب را به مصرف وضو یا غسل برساند خود او یا بستگانش از تشنگى بمیرند یا مریض شوند.
کسى که بدن یا لباسش نجس است و اگر وضو یا غسل کند، براى آب کشیدن بدن یا لباسش آبی نمى‌ماند.
نداشتن آب مباح.
چه چیزهایی تیمم بدل از غسل و تیمم بدل از وضو را باطل می‌کند؟
چیزهایی که وضو را باطل می‌کند تیمم بدل از وضو را نیز باطل خواهد کرد. همچنین در احکام و آموزش تیمم بدل از غسل آمده است که هر چیزی که غسل را باطل کند، تیمم را نیز باطل کرده و باید مجددا انجام شود.

هر آنچه وضو را باطل می‌کند تیمم بدل از وضو را هم باطل می‌کند و هرچه غسل را باطل می‌کند تیمم بدل از غسل را هم باطل می‌کند.

نیت تیمم را چگونه بخوانیم؟
اولین شرط تیمم، نیت است. برای خواندن نیت تیمم باید بگویید:

«تیمم می‌کنم بدل از وضو یا غسل قربه الی الله»

در نظر داشته باشید نیت تیمم بدل از غسل و تیمم غسل جنابت نیز به همین صورت است و تفاوتی ندارد.

تیمم بر چه چیزهایی صحیح است؟
تیمم بر خاک و اقسام سنگ‌ها صحیح است و بنا بر احتیاط واجب در حال اختیار (که سنگ یا خاک وجود دارد) بر گچ و آهک پخته و آجر پخته و سفال و بر سنگ معدن مثل سنگ عقیق تیمم نشود. تیمم به خاک ، ریگ ، کلوخ و سنگ ، اگر پاک باشند، صحیح است.

تیمم بر چه چیزهایی صحیح است؛ آیت الله سیستانی

طبق توضیحات آیت الله سیستانی که در کتاب توضیح المسائل جامع جلد (۱) آمده است چیزهایی که تیمّم بر آنها صحیح است، سه حالت دارد و تا وقتی تیمم بر اشیای مرحله اول ممکن باشد، نوبت به مرحله دوم نمی‌رسد و تا مرحله دوم ممکن است، نوبت به مرحلۀ سوم نمی‌‌رسد:

۱. آنچه «زمین» نامیده می‌شود، مانند خاک یا «ملحق به زمین» به حساب می‌آید، مثل گرد و غبار روی فرش و مانند آن، به گونه‌ای که خاک نرم به حساب آید؛
2. «گِل»؛
3. «شیئی که گرد و غبار دارد»، امّا گرد و غبار آن پنهان است یا اگر ظاهر است به اندازه‌ای نیست که خاک نرم به حساب آید.

در نظر داشته باشید که طبق نظر آیت الله سیستانی تیمم کردن بر زمین یا خاکی که رطوبت اندکی دارد صحیح است، با این حال احتیاط مستحب آن است که فرد با بودن زمین یا خاک خشک، با زمین یا خاک مرطوب تیمم نکند.

تیمم کردن بر چه چیزهایی مکروه است؟
انواع تیمم بر روی ماسه و زمین شوره‌زار مکروه است. همچنین طبق توضیحات آیت الله سیستانی در کتاب توضیح المسائل جامع جلد (۱)، مسأله ۸۹۶، تیمّم کردن بر اشیائی که اسم زمین بر آنها عرفاً صدق نمی‌‌کند، باطل است. بنابراین، تیمّم بر گیاهان و گل‌‌ها، فلزّات، شیشه، پلاستیک، پارچه و مانند آن نیز صحیح نیست.

تیمم گرفتن بر چه چیزهایی باطل است؟
تیمم بر یخ، زمین نجس، زمین غصبی، خاکستر گیاه، سنگ عقیق، فیروزه، طلا، نقره و خاکی که با چیز دیگری مخلوط شده باشد باطل است.

چگونه جای غسل تیمم کنیم؟
در تیمم بدل از غسل، قبل از اینکه پشت دست‌ها را مسح کند، احتیاط مستحب آن است که یک بار دیگر (بار دوم) دست‌ها را بر زمین بزند و مجدداً با آن، پشت دست راست و سپس پشت دست چپ را مسح کند. برخی دیگر از فقها مانند آیت الله خامنه ای این استحباب را در تیمم بدل از وضو نیز قائل هستند.

احکام تیمم چیست؟
بین مراحل تیمم موالات باید رعایت شود (یعنی فاصله طولانی بین آنها نباشد)
در تیمم محلی که بر آن مسح کشیده می‌شود باید ثابت بوده و دستی که با آن مسح داده می‌شود حرکت کند.
اعضای تیمم باید پاک بوده و مانعی مانند انگشتر یا چسب بر روی آنها وجود نداشته باشد و اگر نمی‌تواند آنها را برطرف کند تیمم جبیره‌ای بگیرد.
در شرایط عادی نباید در انجام تیمم از دیگری کمک گرفت.
کشیدن دست بر روی بینی لازم نیست.
پس از زدن کف دستها به خاک، می‌توان آنها را به هم زد تا زیادی گرد و خاک بریزد.
تیمم بدل از غسل و بدل از وضو، با هم فرقى ندارند، ولى احتیاط مستحب است در تیمم بدل از غسل، بلکه در هر تیممى، بعد از مسح پیشانى، یک بار دیگر کف دستها را به زمین بزند و پشت دستها را به همین صورتى که گفته شد، با کف دست دیگر مسح کند.
پیشانى و پشت دست‌ها را باید از بالا به پایین مسح کند و کارهاى آن را باید پشت سر هم به جا آورد.
انسان باید براى تیمم، انگشتر را از دست بیرون آورد و اگر در پیشانى یا پشت دستها یا در کف دستها، مانعى باشد، مثلاً چیزى به آنها چسبیده باشد، باید بر طرف کند.
اگر کسی به دلیل خجالتی بودن نتواند غسل جنابت کند، نمی‌تواند در اول وقت تیمم کرده و نماز بخواند! چنین شخصی باید بدن خود را آب بکشد (قسمت هایی را که نجس شده است.) و صبر کند تا آخر وقت یعنی زمانی که فقط به اندازه تیمم و خواندن نماز (به صورت مختصر و اکتفاء به واجبات نماز) وقت داشته باشد و در آن موقع تیمم کرده و با تیمم نماز بخواند. البته به خاطر این که عمداً نماز خود را به تأخیر انداخته و فرصت غسل کردن را از خود سلب کرده است، مرتکب کار حرامی ‌شده و معصیت کرده است. ولی نماز او صحیح است.
چیزهایى که وضو را باطل مى‌کند، تیمم بدل از وضو را هم باطل مى‌کند و چیزهایى که غسل را باطل مى‌نماید، تیمم بدل از غسل را هم باطل مى‌نماید.
چیزى که بر آن تیمم مى‌کند، بنابر احتیاط لازم باید گردى داشته باشد که به دست بماند و بعد از زدن دست بر آن نباید دست را به شدت بتکاند که همه گرد آن بریزد.
اگـر مختصرى هم از پیشانى یا پشت دستها را مسح نکند تیمم باطل است، چه عمدا مسح نکند، یا مساله را نداند یا فراموش کرده باشد ولى دقت زیاد هم لازم نیست و همین قدر که بگویند تمام پیشانى و پشت دستها مسح شده کافى است.
پیشانى و پشت دست‌ها را بنابر احتیاط باید از بالا به پایین مسح نماید.

منبع | ستاره