با تحقیق درباره شیخ بهایی برای دانش آموزان تو این مطلب همراهمون باشین.
اینتین – شیخ بهایی از بزرگان علم و ادب ایران در قرن دهم و یازدهم هجری است؛ دانشمندی جامع‌الاطراف که در زمینه‌هایی چون فلسفه، منطق، فقه، عرفان، ریاضیات، نجوم، مهندسی، شعر، فیزیک و تاریخ مهارت داشت. او بیش از ۹۵ کتاب و رساله در علوم مختلف به یادگار گذاشته است.
تولد و خانواده
بهاءالدین محمد بن حسین عاملی، مشهور به شیخ بهایی، در روز پنجشنبه ۸ اسفند ۹۲۵ خورشیدی (برابر با ۲۷ فوریه ۱۵۴۷ میلادی) در شهر بعلبک به دنیا آمد. البته در مورد تاریخ دقیق تولد او اختلافاتی وجود دارد؛ برخی منابع سنگ قبر او را نشانگر تولدی در فروردین همان سال می‌دانند.
شیخ بهایی از نوادگان «حارث بن عبدالله اعور همدانی»، یار وفادار امام علی (ع) بود. دوران کودکی را در روستای «جباع» در نواحی شام سپری کرد. پدر او، از شاگردان شهید ثانی، یکی از علمای سرشناس شیعه بود. شیخ بهایی در خانواده‌ای اهل علم رشد یافت.
مهاجرت به ایران
در پی ناامنی‌های منطقه شام، پدر شیخ بهایی تصمیم گرفت خانواده‌اش را به ایران منتقل کند. آن‌ها ابتدا به قزوین و سپس به اصفهان رفتند. پدرش پس از مدتی برای زیارت خانه خدا راهی سفر شد، اما در بحرین درگذشت.
جایگاه علمی و مقام دولتی
شیخ بهایی به‌دلیل توانایی‌های علمی، در ۴۳ سالگی به سمت «شیخ‌الاسلام» اصفهان منصوب شد و این سمت را تا پایان عمر در دوران حکومت صفوی و دربار شاه عباس اول حفظ کرد. شاه عباس احترام فراوانی برای او قائل بود و بارها با او مشورت می‌کرد. حتی هنگام بازگشت شیخ بهایی از سفر، شخصاً به استقبالش رفت و ریاست علمای ایران را به او پیشنهاد داد؛ اما شیخ بهایی نپذیرفت.
سفرهای علمی
در سال ۹۹۱ هجری قمری، شیخ بهایی برای انجام حج به سفر رفت و در طی چهار سال، کشورهای مختلفی مانند عراق، شام و مصر را دیدار کرد. او از این سفرها، دستاوردهای علمی فراوانی به‌همراه آورد.
شخصیت اخلاقی
شیخ بهایی شخصیتی وارسته، متواضع و مهربان داشت. اهل عدل، انصاف و خدمت به مردم بود. از علم‌آموزی هیچ‌گاه دست نکشید و همیشه در طلب دانش و حقیقت بود.
زندگی شخصی
همسر شیخ بهایی، دختر علی منشار عاملی، زنی دانشمند بود که پس از پدرش، کتابخانه‌ای نفیس شامل چهار هزار جلد کتاب را به ارث برد. شیخ بهایی این کتابخانه را در سال ۱۰۳۰ قمری وقف کرد، ولی متأسفانه پس از وفات او، به دلیل عدم رسیدگی از بین رفت. بیشتر منابع اشاره‌ای به فرزند برای او ندارند و برخی نیز او را بدون فرزند می‌دانند.
مذهب
شیخ بهایی بی‌تردید از علمای بزرگ شیعه بود. او در خانواده‌ای شیعه در جبل عامل رشد کرد و آثار متعددی در زمینه فقه و معارف شیعی دارد. با این حال، برخی به‌دلیل روش زندگی و تقیه در سفرهایش، او را اهل سنت دانسته‌اند. ولی شواهد و آثارش نشان می‌دهد که تعلق او به مذهب تشیع، قطعی است.
استادان و شاگردان
از استادان برجسته او می‌توان به ملا عبدالله یزدی، ملا علی مذهب، ملا محمدباقر یزدی و شیخ احمد گچایی اشاره کرد. شاگردان معروفش نیز شامل محمدتقی مجلسی، فیض کاشانی، ملاصدرا، سید ماجد بحرانی و دیگر بزرگان آن دوران هستند.
فعالیت‌های ماندگار
شیخ بهایی علاوه بر تألیف و تدریس، پروژه‌های مهندسی قابل‌توجهی را نیز انجام داد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
طراحی و معماری مسجد امام اصفهان
طراحی ساعت آفتابی در کنار مسجد امام
مهندسی و تقسیم آب زاینده‌رود
طراحی کاریز بزرگ نجف‌آباد اصفهان
تعیین دقیق قبله مسجد امام با دقتی بی‌سابقه
طراحی گلخن گرمابه معروفی که با یک شمع گرم می‌شد
نسبت دادن منارجنبان اصفهان به وی نیز وجود دارد
آثار علمی و ادبی
شیخ بهایی آثار فراوانی در زمینه‌های مختلف دارد. برخی از معروف‌ترین آن‌ها:
جامع عباسی (در فقه)
الزبده فی الاصول (در اصول فقه)
اربعین
کشکول شیخ بهایی (مجموعه‌ای از نکات و حکایات)
در ادبیات، او مثنوی‌هایی دارد که از سبک مولوی و عطار الهام گرفته شده‌اند، از جمله:
نان و حلوا
نان و پنیر
شیر و شکر (اولین منظومه فارسی در بحر خَبَب)
سبک شعری
شیخ بهایی در اشعار خود از سبک‌های مختلفی بهره برده است. در مثنوی از مولوی، در غزل از سعدی و عراقی و در اشعار عرفانی‌اش از غزلیات شمس تأثیر گرفته است. اما به دلیل دقت علمی بالا، اشعارش گاه فاقد لطافت و ذوق شاعرانه رایج بودند.
درگذشت و آرامگاه
شیخ بهایی در شوال سال ۱۰۳۰ یا ۱۰۳۱ هجری قمری در اصفهان درگذشت. بنا به وصیت خودش، پیکرش به مشهد منتقل و در جوار بارگاه امام رضا (ع) به خاک سپرده شد. آرامگاه او در کنار موزه آستان قدس رضوی قرار دارد.
روز بزرگداشت
در تقویم رسمی ایران، سوم اردیبهشت ماه به نام «روز بزرگداشت شیخ بهایی» نام‌گذاری شده است. در این روز مراسم‌های فرهنگی متعددی برای شناخت بیشتر این شخصیت بزرگ برگزار می‌شود.
خانه تاریخی شیخ بهایی
خانه‌ای که به نام شیخ بهایی در خیابان دردشت اصفهان ثبت شده، از دوران صفوی به جا مانده است. این بنا در سال ۱۳۵۷ در فهرست آثار ملی و در سال ۱۳۷۸ از سوی سازمان میراث فرهنگی، به عنوان زیباترین خانه تاریخی آسیا و اقیانوسیه معرفی شد. برخی معتقدند که این خانه ابتدا متعلق به مریم سلطان بیگم، عمه شاه عباس، بوده و سپس توسط شاه به شیخ بهایی واگذار شده است.