وقتی زمین میان خورشید و ماه میایستد، سایهاش آرام بر ماه میافتد و آن را به رنگی سرخ و رازآلود درمیآورد. این پدیده شگفتانگیز که از دیرباز الهامبخش افسانهها و خرافهها بوده، امروز یکی از دیدنیترین نمایشهای آسمان شب به شمار میرود.
اینتین – خسوف هنگامی رخ میدهد که خورشید، زمین و ماه در یک خط قرار بگیرند و زمین در میانه باشد. در این حالت سایه زمین بر ماه میافتد و ماه به رنگ قرمز یا مسی دیده میشود. این پدیده تنها در زمان ماه کامل امکانپذیر است.
سایههای زمین
اومبرا (Umbra): بخش تاریک و مرکزی سایه که باعث گرفتگی کامل میشود.
پنومبرا (Penumbra): سایه بیرونی و کمرنگتر که گرفتگی جزئی ایجاد میکند.
انواع خسوف
۱. کامل: ماه به طور کامل در سایه زمین قرار میگیرد و قرمز میشود.
2. جزئی: تنها بخشی از ماه در سایه میافتد.
3. پنومبرا: ماه کمی تاریکتر دیده میشود و چندان چشمگیر نیست.
چرا ماه قرمز میشود؟
هنگام خسوف مقداری از نور خورشید از جو زمین عبور میکند. نور قرمز بهراحتی به ماه میرسد اما بقیه رنگها فیلتر میشوند؛ به همین دلیل ماه سرخ دیده میشود. میزان تیرگی رنگ هم به گرد و غبار و شرایط جوی زمین بستگی دارد.
خسوف در تاریخ
در گذشته مردم دلیل علمی خسوف را نمیدانستند و آن را نشانه خشم خدایان میدانستند. حتی کریستوف کلمب در سال ۱۵۰۴ با پیشبینی خسوف قرمز، بومیان جامائیکا را ترساند و از آنها غذا گرفت.
دفعات رخداد
خسوف میتواند ۲ تا ۵ بار در سال رخ دهد، اما معمولاً جزئی یا پنومبرا است. خسوف کامل کمتر دیده میشود.
نحوه مشاهده
برخلاف خورشیدگرفتگی، خسوف خطری برای چشم ندارد. میتوان آن را با چشم غیرمسلح، دوربین دوچشمی یا تلسکوپ تماشا کرد.