با معنی و تفسیر شعر «حاصلِ کارگه کون و مکان این همه نیست …» از غزلیات حافظ تو این مطلب همراه ما باشید.
اینتین – غزلیات حافظ به موضوعاتی چون عشق الهی و عشق زمینی پرداخته و این دو را به شکلی هنرمندانه در هم آمیخته است. این موضوعات برای بسیاری از خوانندگان جذاب و قابل تأمل هستند.
غزل شماره ۷۴
حاصلِ کارگه کون و مکان این همه نیست
باده پیش آر که اسبابِ جهان این همه نیست
از دل و جان شرفِ صحبتِ جانان غرض است
غرض این است، وگرنه دل و جان این همه نیست
مِنَّتِ سِدره و طوبی ز پیِ سایه مکش
که چو خوش بنگری ای سروِ روان، این همه نیست
دولت آن است که بی خونِ دل آید به کنار
ور نه با سعی و عمل باغِ جَنان این همه نیست
پنج روزی که در این مرحله مهلت داری
خوش بیاسای زمانی که زمان این همه نیست
بر لبِ بحرِ فنا منتظریم ای ساقی
فرصتی دان که ز لب تا به دهان این همه نیست
زاهد ایمن مشو از بازیِ غیرت، زنهار
که ره از صومعه تا دیرِ مغان این همه نیست
دردمندیِّ منِ سوختهٔ زار و نَزار
ظاهرا حاجتِ تقریر و بیان این همه نیست
نام حافظ رقمِ نیک پذیرفت ولی
پیش رندان رقمِ سود و زیان این همه نیست
تفسیر این شعر
این شعر از حافظ شیرازی، شاعر بزرگ ایرانی، به مسائلی عمیق و فلسفی درباره زندگی، عشق، و معنای وجود می‌پردازد. در ادامه، این شعر را به زبان ساده توضیح می‌دهم:
۱. حاصل کارگاه جهان: در این بیت، حافظ می‌گوید که آنچه از زندگی و جهان به دست می‌آوریم، تنها به این دنیا محدود نیست. بنابراین، نباید خود را درگیر مسائل مادی کنیم و باید به روح و معنویت توجه بیشتری داشته باشیم.
۲. شرف صحبت جانان: شاعر بیان می‌کند که هدف اصلی انسان در زندگی، ارتباط با معشوق (جانان) است. دل و جان انسان برای این ارتباط ساخته شده‌اند و در غیر این صورت، ارزش چندانی ندارند.
۳. سایه سدره و طوبی: حافظ به دو درخت مقدس در بهشت اشاره می‌کند و می‌گوید که نباید به سایه آن‌ها وابسته شویم، زیرا اگر خوب نگاه کنیم، زیبایی‌های واقعی فراتر از این‌هاست.
۴. دولت بدون خون دل: در اینجا شاعر می‌گوید که خوشبختی واقعی بدون تلاش و رنج حاصل نمی‌شود. اگر کسی بخواهد به بهشت برسد، باید برای آن تلاش کند و نمی‌تواند تنها با خواب و خیال به آنجا برود.
۵. پنج روزی که فرصت داری: حافظ به محدودیت زمان زندگی اشاره می‌کند و می‌گوید که باید از این زمان به خوبی استفاده کنیم. زندگی کوتاه است و باید در این مدت خوش بگذرانیم.
۶. انتظار در کنار دریا: در این بیت، شاعر می‌گوید که ما در انتظار فرصتی برای نوشیدن از چشمه‌ی زندگی هستیم. باید بدانیم که این فرصت‌ها محدودند و نباید آن‌ها را از دست بدهیم.
۷. زاهد ایمن مشو: حافظ به زاهدان (مردان پارسا) هشدار می‌دهد که از دنیا دور نشوند و خود را ایمن ندانند، زیرا راهی که بین صومعه (محل عبادت) و میخانه (محل خوش‌گذرانی) وجود دارد، بسیار باریک است.
۸. دردمندی سوخته: شاعر بیان می‌کند که او درد و رنج زیادی را تحمل کرده است و نیازی به توضیح بیشتر ندارد. احساسات عمیق او نیازی به بیان ندارند.
۹. نام حافظ: در پایان، حافظ اشاره می‌کند که نام او (حافظ) در بین مردم به خوبی شناخته شده است، اما در واقعیت، او نیز مانند دیگران با چالش‌ها و مشکلات زندگی دست و پنجه نرم می‌کند و سود و زیان زندگی فراتر از نام‌هاست.
به طور کلی، این شعر به ما یادآوری می‌کند که زندگی محدود است و باید از آن به بهترین شکل استفاده کنیم، همچنین بر اهمیت عشق و معنویت تأکید دارد.
منبع: روزانه
