هیچ‌کس دوست ندارد تحقیر شود؛ نه بزرگسال، نه نوجوان و نه حتی کودک. همه انسان‌ها نیاز دارند مورد احترام قرار بگیرند و ارزشمندی‌شان حفظ شود. با این حال بسیاری از نوجوانان بارها از سوی والدین یا اطرافیان تجربه تحقیر داشته‌اند و در مقابل، بسیاری از والدین نیز ممکن است ناخواسته باعث احساس حقارت در فرزند خود شده باشند.
اینتین – اما آیا تحقیر می‌تواند پیامدهای جدی و مخرب داشته باشد؟ بدون شک. تحقیر نوجوان می‌تواند آثار جبران‌ناپذیری بر شخصیت و هویت در حال شکل‌گیری او بگذارد. در این مطلب از «نوجوان‌ها» به این موضوع مهم می‌پردازیم؛ با ما همراه باشید.
تحقیر نوجوانان یعنی چه؟
پیش از بررسی پیامدها، باید بدانیم چه رفتارهایی در دسته تحقیر قرار می‌گیرند. بسیاری از رفتارهای والدین ممکن است نیت بدی نداشته باشند، اما همچنان اثرات منفی بر روح و روان نوجوان بگذارند.
مهم‌ترین مصادیق تحقیر نوجوانان عبارت‌اند از:
اجازه ندادن به نوجوان برای صحبت و سرکوب کردن نظرهای او
تصمیم‌گیری به جای نوجوان به بهانه دلسوزی یا آینده‌نگری
نادیده گرفتن نوجوان در تصمیم‌های مهم خانوادگی
انتقاد بیش از اندازه و عیب‌جویی دائمی
خرد کردن شخصیت نوجوان در حضور دیگران
گله و شکایت از او پیش نزدیکان و تخریب غرورش
مقایسه کردن او با دیگران و سرکوفت زدن
توهین، فریاد زدن و استفاده از الفاظ آزاردهنده
پیامدهای تحقیر نوجوانان
حال که با مصادیق تحقیر آشنا شدیم، نوبت آن است که پیامدهای آن را بررسی کنیم. برخی از این پیامدها کوتاه‌مدت و برخی عمیق و ماندگار هستند و حتی می‌توانند آینده نوجوان را تحت‌تأثیر قرار دهند.
۱. از بین رفتن اعتماد به نفس
مهم‌ترین اثر تحقیر، شکستن اعتماد به نفس نوجوان است. ضعف عزت نفس می‌تواند بر تمام جنبه‌های زندگی او اثر بگذارد و مانع از رشد و پیشرفت شود.
۲. ابتلا به افسردگی
نوجوان تحقیرشده به مرور احساس بی‌ارزشی می‌کند و دلسرد و گوشه‌گیر می‌شود. این وضعیت می‌تواند او را به سمت افسردگی و شکست‌های پی‌درپی سوق دهد.
۳. بی‌هدفی و بی‌انگیزگی
افسردگی و حس بی‌ارزشی باعث می‌شود نوجوان انگیزه‌ای برای برنامه‌ریزی و پیشرفت نداشته باشد و خود را فردی ناتوان تصور کند.
۴. انزوا و تنهایی
تحقیر مداوم، نوجوان را از جمع دور می‌کند. او توان ارتباط‌گیری را از دست می‌دهد و ترجیح می‌دهد تنها باشد؛ مسئله‌ای که می‌تواند به اجتماع‌گریزی تبدیل شود.
۵. کاهش تمرکز و توان یادگیری
تحقیر سبب ایجاد نشخوار ذهنی می‌شود و همین موضوع تمرکز نوجوان را مختل می‌کند. در نتیجه عملکرد تحصیلی او افت می‌کند و این موضوع خود به منبع جدیدی از سرخوردگی تبدیل می‌شود.
۶. پرخاشگری و نفرت از اطرافیان
تحقیرهای مکرر موجب ایجاد عقده و خشم درونی در نوجوان می‌شود. در نهایت ممکن است از والدین یا افرادی که او را تحقیر کرده‌اند فاصله بگیرد یا نسبت به آن‌ها احساس نفرت کند.
۷. افزایش احتمال خودکشی
وقتی تحقیر طولانی‌مدت شود و با فشارهای دیگر همراه گردد، ممکن است نوجوان راهی برای رهایی نیابد و به خودکشی فکر کند. این موضوع زنگ خطری جدی برای خانواده و اطرافیان است.
چند توصیه برای نوجوانانی که تحقیر را تجربه می‌کنند
اگر نوجوان هستید و بارها تحقیر شده‌اید، بدانید که تنها نیستید. برای کاهش فشارهای روانی این تجربه، می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید:
نوشتن احساسات و تجربیات؛ این کار ذهن شما را سبک می‌کند.
صحبت با دوستان قابل اعتماد؛ شنیده شدن حال شما را بهتر می‌کند.
صحبت با یک فرد بزرگ‌تر و آگاه؛ کسی که بتواند شرایط را درک و شما را راهنمایی کند.
مراجعه به مشاور و روان‌شناس؛ بهترین و مؤثرترین راهکار برای عبور از آسیب‌های تحقیر.
چند توصیه برای والدینی که ناخواسته تحقیر می‌کنند
والدین معمولاً قصد آزار دادن فرزندشان را ندارند؛ بسیاری از این رفتارها از نگرانی‌ها یا تجربه‌های تلخ گذشته سرچشمه می‌گیرد. اگر احساس می‌کنید ناخودآگاه فرزندتان را تحقیر کرده‌اید، نکات زیر را به خاطر بسپارید:
نقش شما راهنمایی است، نه دخالت در همه امور زندگی فرزند.
از انتقاد بیش از حد بپرهیزید؛ انتقاد زیاد مخرب است.
نوجوان یک انسان مستقل است؛ اجازه دهید انتخاب داشته باشد.
به جای تصمیم‌گیری، راه نشان دهید.
هرگز در جمع انتقاد یا تنبیه نکنید.
تلاش کنید دوست و همراه نوجوان باشید، نه صرفاً والد سخت‌گیر.
بپذیرید که شما هم ممکن است اشتباه کنید.
نقاط قوت فرزندتان را برجسته کنید و به‌موقع تعریف کنید.
سخت‌گیری افراطی ممنوع! نوجوان نیاز به آزادی در چارچوب دارد.
او را تشویق کنید که فعالیت‌های مورد علاقه‌اش را دنبال کند.
همیشه روی افزایش عزت نفس او تمرکز داشته باشید.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی پیامدهای تحقیر نوجوانان پرداختیم و مصادیق، آثار و راهکارهای مقابله با آن را مرور کردیم. تحقیر، زخم عمیقی بر روح نوجوان می‌گذارد و می‌تواند آینده او را تحت‌تأثیر قرار دهد. حال نوبت شماست:
به نظر شما تحقیر نوجوان چه پیامدهای دیگری می‌تواند داشته باشد؟
تجربه‌های خود را با ما و دیگر نوجوان‌ها به اشتراک بگذارید.
منبع | نوجوان ها
