«نه» گفتن تو دوران نوجوانی یه مهارت باحال و خیلی مهمه که حسابی به شکل‌گیری شخصیت، اعتماد به نفس و حال خوب روانی نوجوونا کمک می‌کنه.
اینتین – یادمه تو راهنمایی، ساندویچای بوفه مدرسه یه مزه دیگه‌ای داشت. صبحا مامانم سعی می‌کرد با یه لقمه نون و پنیر یا کوکو سبزی منو راهی کنه، ولی بوی ساندویچ بوفه یه چیز دیگه بود! فقط یه مشکل داشت: وقتی می‌رفتم ساندویچ بخرم، یه عالمه رفیق و غیررفیق دورم جمع می‌شدن و می‌خواستن از ساندویچ به اندازه یه کف دست شریک بشن! تصور کن: شیش تا نوجوون و یه ساندویچ کوچولو! عملا چیزی به من نمی‌رسید، چون نمی‌تونستم «نه» بگم. زنگ تفریحای زیادی گرسنه موندم! ولی تو دبیرستان، از تجربه راهنمایی درس گرفتم و یاد گرفتم حقمو نگه دارم. بعدا فهمیدم این یه مهارته: مهارت «نه» گفتن.
تا حالا پیش اومده تو موقعیتی گیر کنی که نتونی از حقت دفاع کنی؟ چه حسی داشتی؟
یه مدت پیش یه نوجوون که برای درس خوندن مهاجرت کرده بود، از همین موضوع شاکی بود. دوستاش هی ازش پول قرض می‌گرفتن و یا پس نمی‌دادن یا بعد چند ماه تسویه می‌کردن. بهش گفتم: «چرا بهشون «نه» نمی‌گی؟»
گفت: «می‌ترسم.»
پرسیدم: «از چی؟»
گفت: «می‌ترسم اگه پول ندم، باهام رفیق نمونن و فکر کنن خودخواهم.»
گفتم: «یعنی تو با اونا رفیقی که پول بدی؟ اونا هم فقط برای پول گرفتن باهات رفیقن؟»
گفت: «نه، معلومه که این‌جوری نیست، ولی گفتن «نه» برام سخته!»
قبول دارم، سخته، ولی شدنیه! بهش گفتم منم تو راهنمایی نمی‌تونستم، ولی تو دبیرستان یاد گرفتم به موقع و محترمانه «نه» بگم. گفتم: «می‌خوای با هم این مهارتو تمرین کنیم؟» و اونم سریع گفت: «آره، حتما!»
بهش گفتم من برای «نه» گفتن چند تا روش دارم. یه روشش سه تا قدم داره. لازم نیست دقیقا به ترتیب انجامش بدی، فقط برای ساده‌تر شدن این‌جوری می‌گم:
قدم اول: بدون اگه «نه» بگی چی می‌شه و بعد تصمیم بگیر.
اگه به دوستم پول قرض بدم، چی می‌شه؟ اگه حس خوبی داری و می‌دونی پولت برمی‌گرده، بده. ولی اگه طبق تجربه می‌دونی پس نمی‌دن یا دیر می‌دن و به دردسر می‌افتی، بگو: «نه، نمی‌تونم.»
قدم دوم: دلیلتو بگو (اگه خواستی).
لازم نیست همیشه توضیح بدی. تو حق داری درخواستای نامناسب رو رد کنی، ولی اگه دوست داشتی دلیل بیاری، بگو: «نه، نمی‌تونم، چون خودم لازم دارم.»
قدم سوم: همدلی کن.
همدلی یعنی نشون بدی حال طرفو می‌فهمی. این باعث می‌شه «نه» گفتنت راحت‌تر قبول بشه. مثلا بگو: «می‌دونم به پول نیاز داری و شرایطت سخته.»
بعد از توضیح این سه قدم، دیدم شاگردم یه کم مردده و انگار به چیزی فکر می‌کنه. پرسیدم: «چی شده؟ سوالی داری؟» گفت: «آره، یه دوستم خیلی گیر می‌ده، انقدر اصرار می‌کنه و خودشو به بدبختی می‌زنه که نمی‌دونم چی‌کار کنم!»
بهش گفتم: «بعضیا با «نه» شنیدن ول‌کن نیستن و هی فشار میارن. اینجور وقتا این راهکارا به درد می‌خوره:
– دوباره محکم‌تر بگو: «گفتم نمی‌تونم پول قرض بدم.»
– دلیلتو تکرار کن: «چون خودم لازم دارم.»
– ساکت شو و فقط نگاهش کن یا از اون موقعیت دور شو.
– بعد از همدلی، دوباره بگو: «احساستو می‌فهمم، ولی واقعا نمی‌تونم.»
– یه شوخی بکن: «نکنه می‌خوای با این پول ماشین بخری؟!»
– یه جمله تموم‌کننده بگو: «وقتی می‌گم نه، یعنی نه!»
تمرین ۱:
یکی از دوستات ازت می‌خواد زنگ آخر از مدرسه دربری و بری کافه. حس خوبی به این پیشنهاد نداری. از این سه قدم هرجور دوست داری استفاده کن و «نه» بگو.
تمرین ۲:
یه موقعیت که باید «نه» بگی تصور کن و بنویس. حالا با این سه قدم، «نه» گفتنو برای همیشه یاد بگیر.
یه نوجوون دیگه برام تعریف کرد: «یه رفیق دارم که اگه به خواسته‌هاش «نه» بگم، شروع می‌کنه به مسخره کردن و سرزنش. انقدر فشار میاره که مجبور می‌شم بهش «آره» بگم تا ضایع نشم، ولی از این موضوع خیلی حالم بده و حس می‌کنم داره ازم سوءاستفاده می‌کنه.»
بهش گفتم: «یه روشی هست به اسم «بینداز تفنگتو» که برای اینجور آدما خیلی جواب می‌ده. اینا خودشون یه ضعف درونی دارن و برای پنهون کردنش، بقیه رو تحقیر می‌کنن. چون زیاد این کارو کردن، حسابی وارد شدن و خیلیا جلوشون کم میارن. با جملاتی مثل «خیلی خسیسی»، «بچه‌ننه»، «بی‌معرفت» یا «ترسو» سعی می‌کنن تو رو اذیت کنن.»
با روش «بینداز تفنگتو» می‌تونی طرفو خلع سلاح کنی و خودت برنده شی. یه مثال:
گفت‌وگوی امیر و سینا:
امیر: «می‌تونی دسته بازیتو امشب بهم قرض بدی؟»
سینا: «نه، نمی‌تونم، چون خودم لازم دارم.»
امیر: «خیلی خسیسی! تو که کلی بازی داری.»
سینا: «هرجور دوست داری فکر کن! اتفاقا خسیس بودنو بلد نبودم!»
گفت‌وگوی سحر و رزیتا (یه هفته قبل امتحان):
سحر: «می‌تونی جزوه شیمی‌تو دو سه روز بدی؟»
رزیتا: «نه، اصلا نمی‌تونم، چون خودم دارم می‌خونم.»
سحر: «خودخواه!»
رزیتا: «جدی؟ خودخواه یعنی کسی که جزوه‌شو قبل امتحان نمی‌ده؟ وای، کلی وقت بود خودخواه نشده بودم! مرسی از تعریفت!»
تمرین:
یه نفر که درخواستای بی‌جا ازت داره تصور کن. تو درخواستشو رد کردی، ولی اون شروع کرده به تحقیر و سرزنش. حالا با روش «بینداز تفنگتو» جوابشو بده و درخواستشو رد کن.
منبع | موفقیت