دوران نوجوانی، مرحله‌ای خاص و پر از تغییرات است که می‌تواند چالش‌هایی را برای نوجوانان و والدینشان به همراه داشته باشد. در این میان، مشکلات تغذیه‌ای نظیر پرخوری و بی‌اشتهایی عصبی، از جمله دغدغه‌هایی هستند که والدین را نگران میکنند. این رفتارها اغلب ریشه‌های روانی و اجتماعی دارند و ناشی از نیاز نوجوان به توجه، افزایش اعتمادبه‌نفس، یا حتی اعتراض به شرایط موجود در خانواده هستند.
اینتین – یکی از مشکلاتی که نوجوانان با آن درگیرند موضوع پرخوری‌ها و بی‌اشتهایی‌های عصبی دوران نوجوانی است. در‌واقع میتوان گفت توجه بسیاری از نوجوانان هنگام بلوغ به غذا بیشتر می‌شود. شاید آن‌ها با این‌گونه کارها می‌خواهند فشار تغییرات جسمی‌خود را کنترل کنند. معمولا در این زمان چون اعتمادبه‌نفس نوجوانان پایین می‌آید با روش‌های مختلف می‌خواهند اعتمادبه‌نفسشان را افزایش دهند که اگر این موضوع ادامه پیدا کند، کم‌کم منجر‌به اختلال و بیماری می‌شود.
زنگ خطر و نشانه‌های موجود
اختلالات در تغذیه نوجوانان اغلب با نشانه‌هایی همراه است؛ مثلا نوجوان در مدت زمانی کوتاه وزن زیادی از دست می‌دهد و بعد از رسیدن به وزن دلخواه و لاغری بیش‌ازحد همچنان به رژیم خود ادامه می‌دهد. همچنین دائم به‌دنبال چیزی برای خوردن می‌‌گردد یا عادت‌های عجیبی در غذا‌خوردن پیدا میکند.
مثلا فقط بعضی چیزها را می‌خورد و از خوردن بسیاری از چیزها‌ی دیگر خودداری میکند یا حتی پنهانی غذا می‌خورد. در مراجعات والدین به مشاوران نیز آن‌ها اغلب شکایت از این دارند که بسیاری مواقع آشغال مواد غذایی نوجوانان را زیر تخت یا پشت یخچال پیدا میکنند چون ترجیح می‌دهند دور از چشم آنان غذا بخورند و بدین ترتیب تذکری مبنی بر کمتر‌خوردن به آن‌ها داده نشود. گاهی حتی نوجوانانی که رژیم‌های لاغری سنگین می‌گیرند هم دوره‌ای را به پرخوری می‌گذرانند ولی بعد سعی میکنند با ورزش‌های اجباری، مصرف قرص یا ا‌ستفراغ آن‌چه خورده‌اند، آ خودشان را به وزن دلخواه برگردانند.
در پرخوری‌های عصبی هم نوجوانان در مدت زمان کوتاه از مواد غذایی زیادی ا‌ستفاده میکنند، اما به‌نظر می‌رسد همیشه گرسنه بوده و در فکرخوردن هستند! و معمولا بعد پرخوری به‌دنبال راهی برای کاهش وزن می‌گردند؛ البته باید بدانیم ریشه این مشکلات، اغلب به خانواده‌ها و فرهنگ حاکم بر آن برمی‌گردد؛ چونگاهی چون والدین به فرزندان‌شان توجه لازم را ندارند، آن‌ها نیز با این‌گونه مشکلات مواجه می‌شوند.
دلایل بروز اختلالات تغذیه در نوجوانان
از عوامل بروز مشکلات پرخوری و کم‌خوری در نوجوانان، میتوان به مشکلات فرهنگی- اجتماعی اشاره کرد که در این‌جا نقش خانواده‌ها و اطرافیان پررنگ‌تر است و همچنین مشکلات روان‌شناختی نیز از عوامل دیگر بروز این اختلال محسوب می‌شود؛ یعنی بسیاری از معیار‌های ارزشی، شخصی، شادکامی و موفقیت است که می‌تواند یکی از عوامل درونی در وجود شخص باشد که گما‌ن میکند برای شاد‌بودن، باید حتما از ظاهر خوب و متناسبی برخوردار باشد؛ البته بعضی عوامل ژنتیکی هم در این زمینه شناسایی شده‌اند، ولی عوامل بیرونی بسیار موثر‌ترند. در‌واقع میتوان گفت شاید در بروز این مشکلات بعضی ژن‌ها دخیل باشند، ولی اگر بستر مناسب برای رشد آن‌ها فراهم نباشد، هیچ‌وقت این مشکلات به‌وجود نمی‌آیند.
در بسیاری از موارد مثلا وقتی نوجوان می‌خواهد طبق مدهای رایج یامطابق نظر همسالان و خانواده‌هارفتار کند ؛ تحت تاثیر این گونه عوامل بیرونی، دوست دارد برای مورد تایید شدن از جانب دیگران بیش از حد به‌ظاهر خود و نوع تغذیه اش بپردازد و در‌واقع عامل این گونه رفتار‌های او اکتسابی خواهد بود.
البته شناخت مشکلات تغذیه‌ای نوجوانان معمولا با مراجعه آنان به دلایل بروز افسردگی یا انزوا خواهد بود و بعضی اوقات مدت‌ها طول می‌کشد تا این مشکلات هم تشخیص داده شوند؛ یعنی گاهی افسردگی، انزوا و گوشه‌گیری این مشکلات را هم پوشش می‌دهند و حتی در پاره‌ای موارد، اختلالات در تغذیه شخص و رضایت‌نداشتن از وضع ظاهری. نوجوان را با مشکلاتی مانند افسردگی مواجه کرده است.
تاثیر خانواده
یکی از عوامل مهم در بروز این مشکلات، نقش خانواده‌ها‌ست؛ زیرا متخصصان تاکید دارند که نوع برخورد خانواده‌ها در ارتباط با فرزندان‌شان بسیار مهم است. در‌واقع اگر زمانی‌که نوجوان می‌خواهد خودش را بیشتر مطرح کند، والدین توجه لازم را به او نشان ندهند یا برعکس این مورد اتفاق بیفتد، آنان بیش‌ازحد به گرفتن رژیم‌های غذایی و حفظ تناسب اندام تاکید میکنند یا اینکه مادری همیشه در‌حال رژیم‌گرفتن باشد و ترجیح دهد زیاد غذا نخورد و یا به مد اهمیت زیادی بدهد. در همه این موارد، خواه‌ناخواه نوجوان هم برای گرفتن تایید والدین جذب این کارها می‌شود و البته گاهی هم پیش می‌آید که نوجوان برای اعتراض به وضع موجود، علاقه‌ای به حفظ تناسب اندام خود ندارد و برخلاف والدینش عمل میکند.
حضورنداشتن بیش‌ازحد والدین در خانواده و فقدان تعامل لازم در محیط خانواده از عوامل بروز مشکلات رفتاری نوجوانان محسوب می‌شوند؛ یعنی نوجوان این موضوع را بهانه میکند تا بیشتر موردتوجه والدین قرار بگیرد. اما در‌واقع می‌خواهد بیشتر دیده شود. در خانواده‌هایی که به یکدیگر بی‌علاقه هستند و محبت لازم را به‌همدیگر ندارند یا از یکدیگر بسیار توقع دارند و یا اینکه از هم انتقاد میکنند نیز این‌گونه مشکلات زیاد دیده می‌شود.
ازجنبه روان شناختی هم میتوان گفت مبارزه نوجوان برای کسب ا‌ستقلال یا همان خود مختاری گاهی او را با مشکلات زیادی مواجه خواهد کرد و او را وارد چرخه معیوبی میکند و میتوان گفت این مشکلات باز هم به خانواده‌ها برمی‌گردد؛ یعنی مبارزه نوجوان برای کسب احترام و خودکفایی، او را به این مشکلات سوق خواهد داد.
راه‌های درمان اختلالات تغذیه‌ای در نوجوانان
باتوجه به اینکه بروز اختلالات تغذیه‌ای، جسم نوجوان را هم با مشکلاتی مواجه خواهد کرد، باید ابتدا به پزشک مراجعه کرد. همچنین برای بررسی بیشتر مشکلات و یافتن ریشه‌های آن حتما باید به روان‌شناس هم مراجعه شود و با توجه به اینکه این موضوع در تعامل زیادی با والدین است، لازم است والدین هم تحت مشاوره قرار بگیرند. ابتدا باید ازلحاظ تغذیه‌ای به نوجوان رسیدگی شود و بعد از آن به مشاور مراجعه شود تا ازلحاظ روانی نیز ریشه مشکلاتش بررسی شود؛ مثلا حتما علت باید مشخص شود که نوجوان چرا احساس بی‌ارزشی کرده و بیش‌ازحد به‌ظاهر خود توجه میکند.
در‌واقع مثلث خانواده، نوجوان و روان‌شناس باید به کمک یکدیگر مشکل را حل کنند و به‌همدیگر اعتماد داشته باشند. برای این منظور ابتدا باید با خانواده مصاحبه بالینی شود و تمام مشکلات و مسائل مربوط به مادر، حتی قبل از بارداری و مشکلات خانوادگی، بررسی شود؛ البته گاهی هم نوجوانان برای اعتراض به وضع موجود و نارضایتی از ارتباط بین والدینشان دچار مشکلات تغذیه‌ای می‌شوند.
برای بررسی مسئله نوجوان هم بهتر است مشاور بدون کوچک‌ترین توجهی به مشکل او، فقط با خود نوجوان ارتباط برقرار کرده و با او صحبت کند؛ زیرا اگر نوجوان فکر کند قرار است کسی به او کمک کند یا می‌خواهند مشکل خاصی را به او منسوب کنند، نمی‌تواند به مشاور اعتماد کند؛ بنابراین باید ابتدا فقط با او صحبت کرد تا نظرش جلب شود تا %