با تحقیق درباره ابوریحان بیرونی برای دانش آموزان تو این مطلب همراهمون باشین.
اینتین – ابوریحان بیرونی یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان ایرانی در دوران طلایی تمدن اسلامی است. او در زمینه‌های مختلفی مانند ریاضیات، نجوم، فیزیک، زمین‌شناسی، داروشناسی، جغرافیا، تاریخ و زبان‌شناسی آثار مهمی به جای گذاشت و بسیاری او را یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان همه دوران‌ها می‌دانند.
زندگینامه ابوریحان بیرونی
ابوریحان بیرونی در سال ۳۶۲ هجری قمری (۹۷۳ میلادی) در خوارزم متولد شد. او به زبان‌های متعددی از جمله خوارزمی، فارسی، عربی و سانسکریت مسلط بود و با زبان‌های یونانی باستان، عبری توراتی و سریانی نیز آشنایی داشت.
وی ۲۵ سال نخست زندگی خود را در زادگاهش سپری کرد و در این دوران به فراگیری زبان عربی، فقه اسلامی، الهیات، علوم یونانی، ریاضیات، نجوم و پزشکی پرداخت. در همین زمان نخستین نوشته‌های علمی‌اش را به رشته تحریر درآورد و با ابن‌سینا، دیگر دانشمند بزرگ ایرانی، مکاتباتی درباره فلسفه ارسطویی و فلسفه مشاء داشت.
در ادامه، به دلیل جنگ بین حکام محلی، به بخارا (پایتخت آل سامان) مهاجرت کرد. سپس مدتی را در گرگان گذراند و در همین شهر، نخستین اثر مهم خود به نام «آثار الباقیه عن القرون الخالیه» را نوشت. بعد از آن به ری رفت و دوباره به گرگان بازگشت.
او سرانجام در سال ۴۴۲ هجری قمری (۱۰۵۰ میلادی) در شهر غزنی (در افغانستان امروزی) درگذشت و در همان‌جا به خاک سپرده شد.
آثار و تألیفات مهم ابوریحان بیرونی
ابوریحان بیرونی از پرکارترین نویسندگان و پژوهشگران دوره اسلامی بود. او بیش از ۱۴۶ اثر علمی در زمینه‌های مختلف نوشته است. برخی از مهم‌ترین آثار او عبارتند از:
تحقیق ماللهند
کتابی درباره مذهب، آداب و رسوم هندوها و گزارشی از سفر او به هند. این کتاب نشان‌دهنده دقت، احترام و نگاه علمی او به فرهنگ‌های دیگر است.
قانون مسعودی
کتابی در یازده بخش درباره نجوم، تقویم، مثلثات کروی، سیارات، خورشید، ماه و ابعاد زمین.
التفهیم لاوایل صناعه التنجیم
اثری فارسی درباره نجوم که تا چندین قرن به عنوان کتاب درسی در مدارس اسلامی استفاده می‌شد.
الجماهر فی معرفه الجواهر
درباره شناسایی فلزات و سنگ‌های قیمتی در آسیا، اروپا و آفریقا. این کتاب ویژگی‌های فیزیکی حدود ۳۰۰ ماده را شرح می‌دهد.
الصیدنه فی الطب
کتابی درباره خواص داروهای گیاهی و روش تهیه آن‌ها.
آثار الباقیه عن القرون الخالیه
پژوهشی در مورد گاه‌شماری و تقویم‌های اقوام مختلف مانند ایرانیان، یونانیان، یهودیان، مسیحیان، و اعراب. در این کتاب درباره اعیاد، مناسبت‌ها و تاریخ عاشورا نیز سخن گفته شده است. وی اشاره کرده که روز عاشورا پیش از واقعه کربلا، روزی شاد و جشن‌گونه در فرهنگ عرب بوده است.
استیعاب الوجوه الممکنه فی صنعه الاصطرلاب
کتابی درباره روش‌های مختلف ساخت اسطرلاب، ابزاری برای رصد ستارگان.
اختراعات و دستاوردهای علمی ابوریحان بیرونی
ابوریحان بیرونی همواره خود را “خادم علم” می‌دانست و با علاقه‌ای فراوان به پژوهش می‌پرداخت. او از دوران کودکی در مسیر علم گام برداشت و در طول زندگی‌اش اختراعات و کشفیات زیادی داشت. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
ساخت ترازوی مخصوص برای اندازه‌گیری وزن مخصوص اجسام جامد، و تعیین مقدار طلا و نقره در آلیاژها.
اختراع چگالی‌سنج برای اندازه‌گیری چگالی مایعات و جامدات.
محاسبه دقیق سینوس یک درجه.
بررسی و ثبت حرکت خاصه وسطی خورشید.
رصد خسوف و کسوف با ابزارهای دقیق.
مطالعه بر خواص فیزیکی الماس و زمرد.
ارائه قاعده تسطیح کره و ترسیم دقیق نقشه‌های جغرافیایی.
توضیح علمی درباره چاه آرتزین و فشار هیدرواستاتیک.
بررسی جزر و مد رودها و نهرها.
مطالعه درباره اشکال هندسی گل‌ها و شکوفه‌ها.
توصیف چشمه‌های متناوب (که آب به صورت نوبتی فوران می‌کند).
بحث درباره امکان خلأ.
بررسی ساخت عسل توسط زنبور عسل.
اندازه‌گیری دقیق حرکت دوری ستارگان ثابت.
بررسی خانه‌های شطرنج و تصاعیف آن‌ها.
ساخت کره جغرافیایی و ابزارهای نجومی مانند سه‌میله، شاغول و…
سخن پایانی
ابوریحان بیرونی با بیش از هفتاد سال تلاش خستگی‌ناپذیر در راه علم، نام خود را در تاریخ علم جاودانه کرده است. آثار او نشان‌دهنده ذهنی جستجوگر، منطقی، منظم و حقیقت‌طلب است که نه‌تنها در زمان خودش، بلکه تا قرن‌ها بعد نیز الهام‌بخش دانشمندان بود. بیرونی نه‌تنها دانشمند، بلکه پلی میان فرهنگ‌ها، تمدن‌ها و زبان‌ها بود.