شاید شما نیز همچون بسیاری دیگر از دوست‌داران صنعت موسیقی، به‌تازگی به فکر راه‌اندازی یک استودیوی خانگی و خرید تجهیزاتی چون کارت صدا، هدفون و اسپیکر مانیتورینگ افتاده باشید.
اما آیا می‌دانید اسپیکر مانیتورینگ چه تفاوتی با اسپیکرهای خانگی دارد که سال‌هاست در اتاق نشیمن شما خاک می‌خورند؟ اصلاً یک ستاپ استودیویی چیست و چگونه باید از آن بهره گرفت؟ آیا برای استفاده از اسپیکر مانیتورینگ استودیویی نیز همچون اسپیکرهای خانگی باید از یک امپلیفایر جداگانه بهره بگیریم؟ در این مطلب، قصد داریم به این پرسش‌های ساده اما مهم پاسخ دهیم تا شما را با مفهوم کلی اسپیکر مانیتورینگ، تفاوت‌های اصلی آن با اسپیکرهای خانگی و نحوه استفاده از آن، آشنا کنیم.
درک تفاوت میان بلندگوهای پسیو و اکتیو، امری حیاتی برای انتخاب اجزای ستاپ صوتی در استودیو است و مطالعه این مطلب، می‌تواند برای شما بسیار سودمند باشد. برای این که از همین ابتدا، مفهوم اسپیکر پسیو و اکتیو را به‌طور کامل درک کنید، جدولی تهیه کرده‌ایم که در آن، تفاوت‌های میان این دو نوع اسپیکر به‌طور خلاصه شرح داده شده‌اند:
| ویژگی | اسپیکر مانیتورینگ اکتیو | اسپیکر مانیتورینگ پسیو |
| نحوه تأمین انرژی | مجهز به امپلیفایر داخلی | نیازمند یک امپلیفایر مجزا |
| نحوه راه‌اندازی | اتصال سریع و آسان به کامپیوتر (Plug-and-play) | راه‌اندازی و سیم‌کشی پیچیده‌تر |
| نیاز به برق | نیازمند اتصال مستقیم به برق شهری | عدم نیاز به برق شهری |
| سازگاری صوتی امپلیفایر و اسپیکر | اسپیکر و امپلیفایر داخلی، بهینه‌ترین عملکرد را در کنار یکدیگر به نمایش می‌گذارند | نوع و ویژگی‌های فنی امپلیفایر انتخابی، تأثیری مشهود بر عملکرد صوتی اسپیکر خواهد داشت |
| انعطاف کاربری | قابلیت‌های شخصی‌سازی نه‌چندان گسترده | کنترل کامل بر عملکرد صوتی و امکان تجربه ماهیت‌های صوتی مختلف با اتصال اسپیکر به امپ‌های گوناگون |
| قیمت | هزینه اولیه بالاتر برای خرید اسپیکر مانیتورینگ | قیمت پایین‌تر اسپیکر و در مقابل، هزینه‌ای بالا برای خرید امپلیفایر |
| آسانی تعمیرات و جایگزینی قطعات | در صورت بروز خرابی، شاید نیاز باشد که کل یک یونیت اسپیکر تعویض شود | امپلیفایر و اسپیکر از یکدیگر مجزا هستند و در صورت بروز خرابی در یکی از آنها، می‌توان آن را به‌صورت جداگانه تعمیر کرد |
| شرایط کاربری ایده‌آل | موزیسین‌های مبتدی، استودیوهای خانگی و ستاپ‌های استودیویی مدرن | موزیسین‌های بسیار حرفه‌ای و استودیوهای بزرگ |
آشنایی با انواع اسپیکر مانیتورینگ
اسپیکرهای مانیتورینگ در دو نوع کلی تولید و به بازار عرضه می‌شوند: اکتیو (active) و پسیو (passive).
اسپیکرهای پسیو تنها جعبه‌ای با دو درایور و یک کراس‌اور هستند و برای کار، نیاز به اتصال به یک امپلیفایر مجزا دارند. در مقابل، اسپیکرهای اکتیو به یک امپلیفایر داخلی مجهز هستند و می‌توان آنها را همچون یک اسپیکر عادی کامپیوتر، مستقیماً به برق و سپس به دستگاه میزبان متصل کرد و از آنها برای شنیدن یا ساخت موسیقی بهره برد. اسپیکرهای پسیو به دلیل نیاز به یک امپلیفایر مجزا، تا حدی به سیستم‌های صوتی خانگی شبیه هستند و سیم‌کشی آنها کمی پیچیده‌تر است. از این رو، اگر موزیسینی مبتدی هستید و قصد خرید اولین اسپیکر مانیتورینگ خود را دارید و همچنین می‌خواهید بلافاصله پس از رسیدن اسپیکرهایتان به خانه، استفاده از آنها را بدون هیچ دردسری آغاز کنید، پیشنهاد ما به شما مدل‌های اکتیو هستند.
وب‌سایت MusicRadar در این مورد می‌گوید:
“In reality, the vast majority of monitors these days are active, using compact onboard Class D amplifiers, but there are notable exceptions: Yamaha’s famous NS10 is a passive design, and some high-end manufacturers, such as PMC, Amphion, ATC and MunroSonic, still produce passive monitors.”
«بخش اعظم اسپیکرهای مانیتورینگ موجود در بازار، از نوع اکتیو هستند و به یک امپلیفایر کوچک از نوع Class D تجهیز شده‌اند. اما برخی از اسپیکرهای مانیتورینگ مشهور نیز هیچ‌گونه تقویت‌کننده‌ای درون خود ندارند و پسیو به شمار می‌روند که از آن جمله می‌توان به مدل NS10 از شرکت یاماها اشاره کرد. همچنین بسیاری از شرکت‌های نامدار همچون PMC ،Amphion ،ATC و Munro Sonic هنوز هم اکثر اسپیکرهای مانیتورینگ خود را به‌شکل پسیو تولید می‌کنند.»
چگونه متوجه شویم که اسپیکر ما از نوع اکتیو است یا پسیو؟
از آنجا که اسپیکرهای مانیتورینگ اکتیو به امپلیفایر داخلی مجهز هستند، یک ورودی برای برق شهری دارند و در اکثر موارد نیز همراه با یک کابل برای اتصال به پریزهای خانگی عرضه می‌شوند. شما می‌توانید تنها با دیدن بخش پشتی اسپیکر مانیتورینگ و مشاهده پورت برق شهری در آن، متوجه شوید که با یک نمونه اکتیو روبرو هستید. همانطور که پیش‌تر اشاره شد، امروزه اکثر اسپیکرهای مانیتورینگ در بازار، از نوع اکتیو هستند و تنها نمونه‌هایی بسیار گران‌قیمت و ویژه از این محصول، ساختاری پسیو دارند.
یک جفت اسپیکر؛ یکی پسیو و دیگری اکتیو!
برخی از اسپیکرهای مانیتورینگ مبتدی و ارزان‌قیمت، برخلاف نمونه‌های حرفه‌ای‌تر که هر سمت از آنها به‌صورت جداگانه به فروش می‌رسد و یک یونیت کاملاً مستقل از دیگری است، به‌صورت جفت در یک بسته‌بندی قرار دارند و تنها یکی از یونیت‌های آنها به ورودی برق شهری مجهز است. این امر بدین معناست که در این دسته از اسپیکرهای مانیتورینگ، یکی از یونیت‌ها اکتیو و دیگری پسیو است و یونیت اکتیو، نیروی مورد نیاز یونیت پسیو برای کار را از طریق یک کابل به آن انتقال می‌دهد. تمامی مدارهای الکترونیک در این نوع از اسپیکر، در یونیت اکتیو قرار دارد و یونیت دیگر، تنها یک اسپیکر پسیو ساده است. بدیهی است که این نوع از اسپیکر نیز از لحاظ تئوریک، یک اسپیکر اکتیو محسوب می‌شود و برای کار، به یک امپلیفایر جداگانه نیاز ندارد.
مزایا و معایب اسپیکرهای مانیتورینگ پسیو
مزایا
- آزادی در انتخاب امپلیفایر مورد علاقه برای اتصال به اسپیکرها. این مورد بیشتر مختص مهندسین حرفه‌ای و قدیمی صداست؛ زیرا این افراد با دانش بسیاری که از اسپیکرها، امپ‌ها و رفتار این دو وسیله با یکدیگر دارند، سعی می‌کنند با انتخاب یک امپلیفایر مناسب، بهینه‌ترین عملکرد ممکن و خالص‌ترین صدای اسپیکر را تجربه کنند. اگر شناخت کاملی از دنیای اسپیکرهای مانیتورینگ داشته باشید، می‌دانید که برخی از نمونه‌های این وسیله، قیمتی بعضاً بیش از یک میلیون دلار دارند و برای این نمونه‌ها، طبیعتاً باید امپلیفایرهایی بسیار خاص را نیز مورد استفاده قرار دهید!
- اسپیکرهای مانیتورینگ پسیو، حتی در صورتی که امپلیفایر دچار مشکل شود نیز به کار ادامه می‌دهند و دچار مشکل نمی‌شوند.
- اسپیکرهای پسیو به دلیل ساختار ساده خود، طول عمر بالاتری دارند و همچنین سال‌های طولانی‌تری نیز به‌عنوان یک وسیله کاربردی در استودیو باقی خواهند ماند؛ اما اسپیکرهای اکتیو به دلیل مدار الکترونیکی خود، حتی اگر خراب نشوند نیز ممکن است روزی از لحاظ فناوری منسوخ شوند.
معایب
- با این که یک اسپیکر پسیو ممکن است از یک نمونه اکتیو هم‌رده ارزان‌تر باشد، اما برای استفاده از آن باید یک امپلیفایر نیز خریداری کنید که بعضاً از اسپیکرتان نیز گران‌تر است!
- هر امپلیفایری، عملکردی متفاوت با نمونه دیگر دارد و اگر امپ از کیفیت کافی برخوردار نباشد، عملکرد اسپیکر را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.
- اسپیکرهای مانیتورینگ پسیو تنوعی بسیار کمتر نسبت به نمونه‌های اکتیو دارند و معمولاً ویژه استفاده در استودیوهای بسیار حرفه‌ای هستند.
مزایا و معایب اسپیکرهای مانیتورینگ اکتیو
مزایا
- امکان اتصال و استفاده آسان (plug-and-play)
- امپلیفایر داخلی یک جفت اسپیکر اکتیو به‌طور خاص برای آن طراحی شده است و بهینه‌ترین عملکرد ممکن را با آن دارد.
- عدم نیاز به صرف هزینه اضافی برای خرید وسایل ثانویه و جانبی (به‌جز شاید چند کابل)
- اکثر اسپیکرهای مانیتورینگ موجود در بازار از نوع اکتیو هستند و از این رو، تنوعی بسیار از این محصول پیش روی شماست.
معایب
- اگر یکی از اسپیکرهای اکتیو دچار مشکل شود، احتمالاً دردسری قابل توجه در انتظار شماست! این در حالی است که بروز این مشکل در یک اسپیکر پسیو، معمولاً با تعمیر امپلیفایر آن حل می‌شود.
- اسپیکرهای مانیتورینگ اکتیو برای کار نیاز به برق شهری دارند و پریز برق نیز معمولاً در مکانی ایده‌آل روی دیوار قرار نگرفته است! از این رو، برای استفاده از این نوع از اسپیکر باید از سه‌راهی استفاده کنید.
- سوییچ پاور در اکثر اسپیکرهای مانیتورینگ، در بخش پشتی بدنه آنها قرار گرفته است و دسترسی به آن دشوار است.
- این روزها، تقریباً تمامی لوازم الکترونیکی با تمرکز بر صرفه‌جویی در مصرف انرژی طراحی می‌شوند و از این رو، اغلب اسپیکرهای استودیویی به سیستم‌های خاموش/روشن خودکار مجهز هستند که ممکن است در برخی از شرایط، عملکردی کمی کلافه‌کننده داشته باشند.
نتیجه‌گیری
برای اکثر آهنگسازان مبتدی و استودیوهای عادی، اسپیکرهای مانیتورینگ اکتیو انتخابی منطقی‌تر از نمونه‌های پسیو هستند؛ زیرا برای استفاده بهینه و کامل از آنها، تنها باید آنها را به برق و سپس به کارت صدا متصل کنید و موسیقی را پخش کنید. در نقطه مقابل، اسپیکرهای مانیتورینگ پسیو با وجود انعطاف صوتی بالاتر خود، برای کار به یک امپلیفایر مجزا نیاز دارند و به همین دلیل، بیشتر برای کاربران حرفه‌ای‌تری مناسب هستند که به دنبال ارتقای ستاپ خود و تجربه بهترین صدای ممکن هستند.
امیدواریم که دانستن نکات ذکرشده در این مطلب، به شما در درک تفاوت‌های این دو نوع اسپیکر مانیتورینگ و انتخاب یک نمونه مناسب از میان آنها کمک کرده باشد.
همچنین، فارغ از نوع و قیمت اسپیکر مانیتورینگ، باید محل قرارگیری اسپیکرها در اتاق را به‌درستی تعیین کنید تا بهترین کیفیت را از آنها دریافت کنید. اگر از اصول این کار اطلاع ندارید، پیشنهاد می‌کنیم ویدئوی آموزشی زیر که توسط وب‌سایت گیتار ایران تهیه شده است را تماشا کنید:
پرسش‌های متداول درباره اسپیکر مانیتورینگ
۱- آیا تمامی اسپیکرهای استودیویی به امپلیفایر نیاز دارند؟
خیر؛ اسپیکرهای مانیتورینگ اکتیو برای کار نیازی به امپلیفایر ندارند و تنها زمانی به این وسیله نیاز خواهید داشت که اسپیکرتان از نوع پسیو باشد.
۲- از کجا می‌توان متوجه شد که یک اسپیکر پسیو است یا اکتیو؟
اسپیکرهای مانیتورینگ اکتیو در بخش پشتی خود، به یک ورودی برق شهری مجهز هستند و معمولاً همراه با یک کابل برق عرضه می‌شوند؛ اما در بخش پشتی بدنه اسپیکرهای پسیو، تنها جک‌های آدیو تعبیه می‌شود. بدین ترتیب، با نگاهی سریع به پشت بدنه دستگاه، می‌توانید نوع مدار آن را متوجه شوید.
۳- آیا اسپیکرهای مانیتورینگ اکتیو بهتر از نمونه‌های پسیو هستند؟
لزوماً خیر! اسپیکرهای اکتیو کاربری به‌وضوح آسان‌تری از نمونه‌های پسیو دارند و برای اکثر کاربران گزینه‌ای مناسب‌تر هستند؛ اما اسپیکرهای پسیو عمدتاً برای افراد حرفه‌ای مناسب هستند که می‌خواهند کنترلی بیشتر بر روی زنجیره صوتی خود در استودیو داشته باشند.
۴- چرا اسپیکرهای مانیتورینگ اکتیو مدرن به سیستم خاموش/روشن خودکار مجهز هستند؟
بسیاری از اسپیکرهای مانیتورینگ اکتیو با هدف صرفه‌جویی در مصرف انرژی، زمانی که صدایی پخش نمی‌کنند، پس از چند دقیقه وارد حالت نیمه‌خاموش یا استندبای (standby) می‌شوند.