با زندگینامه فرخی یزدی شاعر آزادی‌خواه ایرانی در ادامه همراه ما باشید.
اینتین – در تاریخ شعر معاصر و به‌ویژه ادبیات زمان مشروطه، کم نیستند شاعرانی که فریاد حق‌خواهی سر دادند و در راه آزادی و آرمان‌های متعالی خود جان‌شان را از دست دادند. یکی از این شاعران که در کتاب‌های درسی هم از او نام برده شده، محمد فرخی یزدی است که زندگی پرفراز و نشیبی داشت.
در ادامه به خلاصه زندگینامه فرخی یزدی و نکات برجسته زندگی این شاعر پرداخته‌ایم. دانش‌آموزان می‌توانند از اطلاعات ارائه‌شده در این مقاله برای نوشتن انشا در مورد فرخی یزدی استفاده کنند.
فرخی یزدی کیست؟
در بیوگرافی محمد فرخی یزدی در منابع معتبر ادبی آمده است که او در سال ۱۲۶۸ هجری شمسی در شهر یزد متولد شد. فرخی شاعر برادری به نام عبدالغفور داشت که یازده سال از وی بزرگ‌تر بود. پدر فرخی یزدی نیز محمد ابراهیم سمسار یزدی نام داشت. گفته می‌شود محمد سرودن شعر را از سنین پایین آغاز کرد و از همان کودکی و نوجوانی، روحیه‌ای حق‌طلب، مبارز و حماسی داشت؛ تا جایی که یک بار در سن ۱۵ سالگی به دنبال اشعاری که علیه مدیر مدرسه‌اش سروده بود، از مدرسه اخراج و به نانوایی و پارچه‌بافی مشغول شد.
معمولا مخاطبینی که بیوگرافی فرخی یزدی را جست‌وجو می‌کنند، با زندگی نامه فرخی سیستانی مواجه می‌شوند که بدیهی است ایشان شاعر دیگری بوده و در قرن پنجم هجری می‌زیسته است.
تحصیلات و شغل فرخی یزدی
محمد فرخی یزدی علوم پایه را در مدارس یزد آموخت و برای مدتی هم در مدرسه مرسلین انگلیسی یزد تحصیل کرد. او بعدها پیشرفت قابل توجهی از خود نشان داد و به عنوان نماینده مردم یزد در مجلس شورای اسلامی برگزیده شد.
فرخی یزدی از همان آغاز مشروطیت از دموکرات‌خواهان شد. او که با ملک‌الشعرا بهار معاصر بود، در زمینه حزب دموکرات به‌طور جدی فعالیت می‌کرد. هم‌چنین فرخی یزدی شاعر، روزنامه‌نگار و سردبیر بود.
همسر و فرزندان فرخی یزدی
محمد فرخی یزدی ازدواج نکرد و تا آخر عمر مجرد بود.
لقب فرخی یزدی
میرزا محمد فرخی یزدی به تاج‌الشعرا ملقب شده است.
روزنامه فرخی یزدی
فرخی یزدی روزنامه طوفان را سال ۱۳۰۰ منتشر کرد که گفتنی است این روزنامه بیشتر از پانزده بار توقیف شد و پس از حل مشکلات، مجددا به انتشار می‌رسید. گاهی اوقات هم به دلیل به زندان رفتن فرخی، در روند انتشار روزنامه طوفان وقفه ایجاد می‌شد. البته فعالیت فرخی یزدی با توقیف روزنامه طوفان متوقف نمی‌شد و او با زندانی شدن نیز دست از عقاید خود نمی‌کشید. محمد فرخی مجوز روزنامه‌هایی مانند پیکار، قیام، ستاره شرق و غیره را داشت و اشعارش را منتشر می‌کرد.
شعر محمد فرخی یزدی
محمد فرخی یزدی آزادی و مصادیق آن را همواره در اشعار خود متجلی می‌نمود. او که اواخر سال ۱۳۲۸ هجری قمری برای زندگی به تهران آمد، در مقالات خود اشعاری جذاب با محوریت آزادی‌خواهی منتشر می‌کرد. اشعار فرخی یزدی درباره وطن از بهترین نمونه‌های شعر و ادبیات تاریخ ایران در زمینه میهن‌دوستی است.
فرخی یزدی اشعار شاعران کلاسیک مانند سعدی را بسیار مطالعه می‌کرد و هم‌چنین قلم او از مسعود سعد سلمان نیز بیشترین تاثیر را پذیرفته بود. گفتنی است علاوه‌بر اشعار سیاسی، فرخی یزدی اشعار عاشقانه زیبایی هم دارد.
علت حبس فرخی یزدی در زندان قصر
فرخی یزدی برای مدتی در آلمان زندگی می‌کرد و در نشریه پیکار مقالات خود را منتشر می‌کرد. او پس از برگشت به ایران تحت نظر قرار گرفت تا این‌که وی را به بهانه بدهی به یک کاغذفروش، به زندان ثبت و بعد به زندان شهربانی منتقل کردند. سپس برای او پرونده‌ای را با اتهام «اسائه ادب به مقام سلطنت» تشکیل دادند. فرخی یزدی با اتهامات وارده اول به ۲۷ ماه و پس از تجدید نظر به ۳۰ ماه زندان محکوم و به زندان قصر منتقل شد.
دوختن دهان فرخی یزدی
یکی از ماجراهای عجیب و البته تاسف‌برانگیز و ناراحت‌کننده‌ای که درباره فرخی یزدی نقل می‌شود، ماجرای دوختن دهان این شاعر است؛ در نوروز ۱۲۹۷ فرخی با خواندن شکوائیه‌های خود در مقابل حاکم یزد، او را خشمگین کرد؛ ضیغم‌الدوله قشقایی با شنیدن اشعار تند فرخی یزدی عصبانی شد و دستور داد دهان شاعر را بدوزند و او را زندانی کرد.
ضمنا خوب است بدانید شاعر یزدی در جدول معمولا به محمد فرخی یزدی اشاره دارد و پاسخ این سوال و پرسش‌هایی مانند شاعر لب دوخته در جداول کلمات متقاطع، فرخی یزدی است.
شعر فرخی یزدی در زندان
مردم یزد پس از اطلاع از وقوع این حادثه تلخ برای فرخی یزدی در تلگرافخانه تحصن و اعتراض کردند که همین موضوع منجر به استیضاح وزیر کشور وقت از طرف مجلس شد و وزیر کشور وقوع چنین واقعه‌ای را تکذیب کرد. فرخی نیز دو ماه بعد از زندان یزد فرار کرد و شعری که در ادامه می‌خوانید را با زغال روی دیوار زندان نوشت:
به زندان نگردد اگر عمر طی
من و ضیغم‌الدوله و ملک ری
به آزادی ار شد مرا بخت یار
برآرم از آن بختیاری دمار
او هم‌چنین درباره دوخته شدن دهانش نوشت:
شرح این قصه شنو از دو لب دوخته‌ام
تا بسوزد دلت از بهر دل سوخته‌ام
درگذشت فرخی یزدی
محمد فرخی یزدی ۲۵ مهر ۱۳۱۸ در حالی‌که پنجاه سال سن داشت، در زندان از دنیا رفت. درباره مرگ فرخی یزدی دو نظر وجود دارد؛ عده‌ای عقیده دارند او به وسیله تزریق آمپول هوا توسط یک پزشک در زندان به قتل رسید؛ اما عده دیگری می‌گویند بنابر اسنادی مانند گواهی رئیس زندان، فوت فرخی یزدی بر اثر ابتلا به بیماری مالاریا و نفریت رخ داده است.
بسیاری از کاربران درباره قبر فرخی یزدی سوال دارند که در این مورد باید بگوییم از آن‌جایی که ایشان به‌صورت ناشناس به خاک سپرده شد، محل دفن نامعلومی دارد. برخی نیز احتمال می‌دهند آرامگاه این شاعر در گورستان مسگرآباد است.
منبع | ستاره
