معنی و تفسیر شعر « اگر که شبرو عشقی چراغ ماهت بس …» از غزلیات شهریار

با معنی و تفسیر شعر « اگر که شبرو عشقی چراغ ماهت بس …» از غزلیات شهریار تو این مطلب همراهمون باشید.

اینتین – غزل شماره ۶۸ از غزلیات شهریار را بخوانید. غزلیات شهریار فراتر از عشق شخصی هستند و به مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نیز می‌پردازند. شعر “علی ای همای رحمت” نمونه‌ای از عمق احساسات مذهبی و عرفانی اوست که به خوبی نشان‌دهنده دغدغه‌های اجتماعی او نیز هست.

غزل شماره ۶۸

اگر که شبرو عشقی چراغ ماهت بس

ستاره چشم و چراغ شب سیاهت بس

گرت به مردم چشم اهتزار قبله نماست

به ارزیابی صد کعبه یک نگاهت بس

جمال کعبه چمن زار می کند صحرا

برو که خار مغیلان گل و گیاهت بس

تو خود چو مرد رهی خضر هم نبود نبود

شعاع چشمه حیوان چراغ راهت بس

دلا اگر همه بیداد دیدی از مردم

غمین مباش که دادار دادخواهت بس

نصیب کوردلان است نعمت دنیا

تو چشم رشد و تمیزی همین گناهت بس

تو را که پینه پا کفش بوده مجنون‌وار

قلندرانه هم از گیسوان کلاهت بس

چه حاجت است به دعوی عشق بر در دوست

دل شکسته و اشک روان گواهت بس

به تاج شاهی اگر سرگران توانی بود

گدای درگه میخانه پادشاهت بس

ز خلق رو به خدا کن که کنج خلوت عشق

رواق مدرسه و طاق خانقاهت بس

ترا که صبح پیاله است و آسمان ساقی

چو غم سپاه کشد پای خم پناهت بس

نماز بر خم محراب آسمان چه ضرور

هلال ابروی دلدار قبله‌گاهت بس

بهار من اگرت با خزان نبردی بود

قطار سرو و گل و نسترن سپاهت بس

چنین که شعله زدت شهریار آتش شوق

به جان خرمن غم یک شرار آهت بس

تفسیر این شعر

این شعر از شاعر بزرگ ایرانی، شهریار است و به زیبایی عشق، زیبایی و حقیقت را توصیف می‌کند. در ادامه، به زبان ساده و با توضیحات مناسب به تفسیر هر بیت می‌پردازیم:

۱. اگر که شبرو عشقی چراغ ماهت بس

اگر در شب عاشقی، عشق تو مانند چراغی باشد که نور می‌دهد، این کافی است.

۲. ستاره چشم و چراغ شب سیاهت بس

چشم‌های تو مانند ستاره‌ها در شب تاریک می‌درخشند و برای روشنایی کافی‌اند.

۳. گرت به مردم چشم اهتزار قبله نماست

اگر چشمان تو مانند قبله‌نما باشد و مردم را به سوی خود جذب کند، این کافی است.

۴. به ارزیابی صد کعبه یک نگاهت بس

یک نگاه تو ارزش بیشتری از صد کعبه دارد.

۵. جمال کعبه چمن زار می کند صحرا

زیبایی کعبه مانند چمن‌زاری است که بیابان را زیبا می‌کند.

۶. برو که خار مغیلان گل و گیاهت بس

برو و از خارهای مغیلان دور شو، زیرا گل و گیاه تو کافی است.

۷. تو خود چو مرد رهی خضر هم نبود نبود

تو خود مانند مردی هستی که حتی خضر (نماد زندگی جاوید) هم نبود.

۸. شعاع چشمه حیوان چراغ راهت بس

نور چشمه حیات برای راه تو کافی است.

۹. دلا اگر همه بیداد دیدی از مردم

ای دل، اگر از مردم بیداد دیدی…

۱۰. غمین مباش که دادار دادخواهت بس

غمگین نباش زیرا خداوند دادخواه توست.

۱۱. نصیب کوردلان است نعمت دنیا

نعمت‌های دنیا نصیب کسانی می‌شود که کور دل هستند.

۱۲. تو چشم رشد و تمیزی همین گناهت بس

تو با چشمان پاک و رشد یافته‌ات، همین گناه را کافی می‌دانی.

۱۳. تو را که پینه پا کفش بوده مجنون‌وار

تو که پاهایت پینه بسته و به دنبال عشق هستی…

۱۴. قلندرانه هم از گیسوان کلاهت بس

به شکلی آزاد و بی‌پروا از گیسوان خود استفاده کن.

۱۵. چه حاجت است به دعوی عشق بر در دوست

چه نیازی به ادعای عشق در درگاه دوست داری؟

۱۶. دل شکسته و اشک روان گواهت بس

دل شکسته و اشک‌های روان تو، خود گواه عشق تو هستند.

۱۷. به تاج شاهی اگر سرگران توانی بود

اگر بتوانی تاج شاهی بر سر بگذاری…

۱۸. گدای درگه میخانه پادشاهت بس

بهتر است که گدای درگاه میخانه پادشاه باشی.

۱۹. ز خلق رو به خدا کن که کنج خلوت عشق

از مردم رو برگردان و به خدا روی آور، زیرا در کنج خلوت عشق…

۲۰. رواق مدرسه و طاق خانقاهت بس

رواق مدرسه و طاق خانقاه تو کافی است.

۲۱. ترا که صبح پیاله است و آسمان ساقی

برای تو که صبح پیاله‌ای هستی و آسمان ساقی…

۲۲. چو غم سپاه کشد پای خم پناهت بس

وقتی غم بر تو حمله می‌آورد، پای خم (شراب) پناه تو خواهد بود.

۲۳. نماز بر خم محراب آسمان چه ضرور

نماز خواندن بر خم محراب آسمان چه ضرورتی دارد؟

۲۴. هلال ابروی دلدار قبله‌گاهت بس

هلال ابروی محبوب، قبله‌گاه توست و کافی است.

۲۵. بهار من اگرت با خزان نبردی بود

ای بهار من، اگر با خزان نبردی داشته باشی…

۲۶. قطار سرو و گل و نسترن سپاهت بس

صف‌های سرو، گل و نسترن برای تو کافی است.

۲۷. چنین که شعله زدی شهریار آتش شوق

همانطور که شعله شوق را روشن کردی…

۲۸. به جان خرمن غم یک شرار آهت بس

یک جرقه از آه تو برای جان خرمن غم کافی است.

این شعر به طور کلی به زیبایی عشق، ارزش انسانی و روح معنوی اشاره دارد و بیانگر این است که عشق و احساسات عمیق انسانی در زندگی مهم‌تر از ظواهر دنیوی هستند.

منبع: روزانه