معنی و تفسیر شعر «خوب دارد زاهدِ شیاد، داروگیر را …» از غزلیات صائب تبریزی

با معنی و تفسیر شعر «خوب دارد زاهدِ شیاد، داروگیر را …» از غزلیات صائب تبریزی تو این مطلب همراهمون باشید.

اینتین – غزل شماره ۶۸ از غزلیات صائب تبریزی را بخوانید. صائب تبریزی به عنوان یکی از پیشگامان شعر فارسی، تأثیر زیادی بر شاعران بعدی گذاشته است. بسیاری از شاعران معاصر و بعد از او تحت تأثیر سبک و زبان او قرار گرفته‌اند.

غزل شماره ۶۸

خوب دارد زاهدِ شیاد، داروگیر را

دامِ دردانه است پنهان سبحهٔ تزویر را

در نشاط و خرمی، غافل نمی‌جوید سبب

زعفران حاجت نباشد خنده تصویر را

نفسِ قابل را دمِ گرمی به اصلاح آورد

راست سازد گوشهٔ چشمی به یکدم تیر را

لال خواهی خصم را، گردآوری‌‌ کُن خویش را

کاین سپر دندانه می‌سازد دمِ شمشیر را

گردنِ رعنا غزالان را کند خط چربِ نرم

نی به ناخن می‌کند مورِ ضعیفی شیر را

نیست مجنونِ مرا پروایی از بندِ گران

آب سازد آتشِ سودای من زنجیر را

روی خاک از سایه دستش نگارین گَشته بود

پیشتر زان کز نیام آرد برون شمشیر را

چرب‌نرمی کن که بارانِ ملایم می‌کند

چون گلِ بی‌خار صائب خارِ دامنگیر را

تفسیر این شعر

این شعر از شاعر بزرگ ایرانی، صائب تبریزی است و به زیبایی مضامین فلسفی و اجتماعی را بیان می‌کند. در ادامه، هر بیت را به زبان ساده توضیح می‌دهیم:

۱. خوب دارد زاهدِ شیاد، داروگیر را

زاهدی که در ظاهر خود را پارسا نشان می‌دهد، به خوبی داروگیر (پزشک) را فریب می‌دهد.

۲. دامِ دردانه است پنهان سبحهٔ تزویر را

در حقیقت، او با تزویر و نیرنگ خود دام‌هایی را پنهان کرده است که برای دیگران دردسرساز است.

۳. در نشاط و خرمی، غافل نمی‌جوید سبب

در حال خوشی و شادی، او دلیلی برای این خوشحالی نمی‌جوید و به دنبال علت آن نیست.

۴. زعفران حاجت نباشد خندهٔ تصویر را

این خوشحالی و خنده به زعفران (نماد زیبایی و خوشبوئی) نیازی ندارد، زیرا خود تصویر خوشحال است.

۵. نفسِ قابل را دمِ گرمی به اصلاح آورد

نفس (روح) انسان را با دم گرم (زندگی و نشاط) بهبود می‌بخشد.

۶. راست سازد گوشهٔ چشمی به یکدم تیر را

با یک نگاه درست و صادقانه، می‌تواند تیر (نقص) را برطرف کند.

۷. لال خواهی خصم را، گردآوری‌‌ کُن خویش را

اگر می‌خواهی که دشمن خاموش شود، باید خودت را جمع و جور کنی و آرامش را حفظ کنی.

۸. کاین سپر دندانه می‌سازد دمِ شمشیر را

این سپر (حفاظت) از دندان‌های تیز شمشیر (خطرات) محافظت می‌کند.

۹. گردنِ رعنا غزالان را کند خط چربِ نرم

گردن زیبا و نرم غزالان (نماد زیبایی) را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

۱۰. نی به ناخن می‌کند مورِ ضعیفی شیر را

مورچه‌ای ضعیف نمی‌تواند به ناخن شیر (نماد قدرت) آسیب بزند.

۱۱. نیست مجنونِ مرا پروایی از بندِ گران

مجنون من (عاشق دیوانه) از بندهای سنگین نمی‌ترسد.

۱۲. آب سازد آتشِ سودای من زنجیر را

آرزوی من مانند آتش است که زنجیرها را آب می‌کند.

۱۳. روی خاک از سایهٔ دستش نگارین گَشته بود

سایهٔ دست او روی زمین نقش و نگارهای زیبایی ایجاد کرده بود.

۱۴. پیشتر زان کز نیام آرد برون شمشیر را

قبل از اینکه شمشیر از نیام بیرون بیاید، این نقش‌ها بر روی خاک شکل گرفته بودند.

۱۵. چرب‌نرمی کن که بارانِ ملایم می‌کند

باید نرم و لطیف باشی، زیرا باران ملایم بر زندگی تأثیر مثبت دارد.

۱۶. چون گلِ بی‌خار صائب خارِ دامنگیر را

مانند گلی که خار ندارد، باید از مشکلات دوری کنی تا گرفتار نشوی.

به طور کلی، این شعر به مضامین عشق، زیبایی و چالش‌های زندگی اشاره دارد و به ما یادآوری می‌کند که در مواجهه با مشکلات باید صبور و نرم‌خو باشیم.