در دنیای پرچالش امروز، تاب‌آوری روانی بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. این توانایی، سپر ذهنی ما در برابر ناملایمات و استرس‌های زندگی است. در حالی که روش‌هایی مانند ذهن‌آگاهی به تقویت این ویژگی کمک می‌کنند، ورزش نیز ابزاری قدرتمند و اثبات‌شده برای ساختن ذهنی مقاوم‌تر است. اما این تحول چگونه در بدن و ذهن ما اتفاق می‌افتد؟ بیایید نگاهی عمیق‌تر به مکانیسم‌های نورولوژیکی و تاثیرات شگفت‌انگیز ورزش بر سلامت روان بیندازیم.
اینتین – تاب‌آوری روانی چیزی است که همه ما به آن نیاز داریم. بدیهی است که ما در دنیایی شتاب‌زده زندگی می‌کنیم که چالش‌های زیادی را سر راهمان قرار می‌دهد؛ از حوادث طبیعی گرفته تا مشکلاتی که در خانه و محل کار با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنیم. گاهی همه این مشکلات به‌یک‌باره سرمان خراب می‌شوند و یک هرج‌ومرج و طوفان روانی برای ما ایجاد می‌کنند و چیزی که در این میان به کمک ما می‌شتابد، تاب‌آوری روانی است.
راهی برای تقویت تاب‌آوری
تاب‌آوری روانی به توانایی ِ شهامت نشان‌دادن و قوی ماندن از نظر ذهنی در مواجهه با چالش‌ها و تروماها گفته می‌شود. خوشبختانه تاب‌آوردن یک ویژگی است که می‌توانید آن را یاد بگیرید و در آن بهتر و قوی‌تر شوید. شاید فکر کنید بهترین راه تقویت استقامت ذهنی و روانی استفاده از شیوه‌هایی مانند ذهن‌آگاهی است. هر چند که این رویکرد مؤثر است؛ اما راه دیگری هم وجود دارد و آن ورزش است. اما چگونه؟
مکانیسم‌های نورولوژیکی
با شروع ورزش، در مغز و سیستم عصبی شما که در پشت ماجرا هستند اتفاق‌های زیادی می‌افتد. حتماً با سرخوشی ناشی از دویدن آشنا هستید؛ تغییراتی مفید و خوب در خلق‌وخو و احساساتی آرامش‌بخش که دونده‌هایِ مشغولِ دویدن به آن می‌رسند. اما نیازی نیست شما مسافت‌های طولانی بدوید تا به این فواید خوب ناشی از اندورفین‌ها برسید. هر ورزشی که ضربان قلب شما را برای مدت زمانی بالا ببرد خوب است.
ساخت ارتباطات عصبی جدید
مغزتان را مانند یک شهر شلوغ در نظر بگیرید. وقتی ورزش را شروع می‌کنید، در واقع چشم‌انداز عصبی خود را دوباره شکل می‌دهید. ورزش با تحریک ترشح فاکتور نوروتروفیک ناشی از مغز (BDNF)، پروتئین حامی رشد و بقای نورون‌ها، ارتباطات عصبی جدیدی می‌سازد، درست مثل‌اینکه راه‌ها و خیابان‌های جدیدی به شهر اضافه کنید. این ارتباطات جدید، تاب‌آوری روانی برای شما ایجاد می‌کنند.
افزایش سروتونین و دوپامین
ضمناً ورزش‌کردن باعث افزایش سروتونین و دوپامین می‌شود که دو فرارسان عصبی مرتبط با خلق‌وخو هستند و مغز و سیستم عصبی آنها را ترشح می‌کند. وقتی این مواد شیمیایی مغزی در حالت تعادل‌اند، شما بیشتر احساس شادی می‌کنید و حس خوبی از تندرستی و سلامتی دارید. اما وقتی این تعادل حساس به هم بریزد، دچار احساس ناامیدی و اندوه و کم‌طاقتی روانی خواهید شد که دقیقاً برعکس استقامت روانی است.
تعادل هورمونی
وقتی هورمون‌های استرس یعنی کورتیزول و آدرنالین زیاد ترشح می‌شوند شما احساس اضطراب و ناتوانی در برابر ماجراهای سخت زندگی می‌کنید و فکر می‌کنید کم آورده‌اید. اما وقتی به ورزش منظم عادت می‌کنید و یک روتین ورزشی دارید و به آن پایبندید، سختی‌ها و چالش‌های زندگی به نظرتان قابل‌تحمل‌تر خواهند آمد و احساس می‌کنید می‌توانید مدیریتشان کنید و دلیلش تنظیم ترشح هورمون‌های استرس توسط ورزش است
تقویت اعتمادبه‌نفس و توانمندی
برای اینکه تاب‌آوری روانی‌تان بیشتر باشد باید باور کنید که می‌توانید موقعیت‌های سخت و چالش‌برانگیز را مدیریت نمایید. برنامه‌ریزی برای هدفی که در ورزش دارید و رسیدن به آن به شما حس بهتری از اعتمادبه‌نفس و توانمند بودن می‌دهد و این فایده، کم‌کم به دیگر قسمت‌های زندگی‌تان نیز می‌رسد و شما به نگرش «من می‌توانم» دست خواهید یافت.
رسیدن به استقامت روانی و ذهنی از طریق ورزش
برای ایجاد استقامت روانی، ورزشی را انتخاب کنید که بتوانید ادامه‌اش دهید. مطمئن شوید فعالیت‌هایی که انتخاب می‌کنید ضربان قلبتان را بالا می‌برند. در کنار هر ورزشی که انتخاب می‌کنید تمرینات قدرتی نیز انجام دهید تا عضلاتتان مقاوم‌تر شوند، از جمله عضلهٔ ذهنتان! همچنین توصیه می‌کنیم یک ورزش ذهنی نیز انتخاب کنید، مثل یوگا تا روتین ورزشی‌تان کامل و متعادل شود.
ذهن آگاه باشید
برای ایجاد تاب‌آوری روانی قوی‌تر، ذهن‌آگاهی و بودن در لحظه حال حین ورزش را تمرین کنید. بدون فکر و تمرکز حرکت و تمرین نکنید. با انجام هر حرکتی دقت کنید که چه احساسی پیدا می‌کنید، تنفستان چگونه است و انرژی چگونه در بدنتان جاری می‌شود. با آگاه و هشیار بودن می‌توانید تمرین و ورزش را به مدیتیشن متحرک تبدیل کنید. با این شیوه، به بدن خود یاد می‌دهید در مواجهه با مشکلات و استرس‌ها، آرام و در لحظه بمانید.
منبع | تبیان