یکی از مهم‌ترین و برجسته‌ترین اساتید هنر نقاشی ایرانی، کمال‌الملک است که در این عرصه درخشیده و میراث گرانبهایی را به‌صورت انواع تابلوهای پرارزش نقاشی، برای ایرانیان و علاقه‌مندان این هنر در سراسر جهان به یادگار گذاشته است.
اینتین – یکی از مهم‌ترین و برجسته‌ترین اساتید هنر نقاشی ایرانی، کمال‌الملک است که در این عرصه درخشیده و میراث گرانبهایی را به‌صورت انواع تابلوهای پرارزش نقاشی، برای ایرانیان و علاقه‌مندان این هنر در سراسر جهان به یادگار گذاشته است. به همین بهانه، در این بخش از ستاره به خلاصه زندگی نامه کمال الملک پرداخته‌ایم و نکات جالب توجه زندگی او را شرح داده‌ایم تا دانش‌آموزان بتوانند برای نوشتن انشا در مورد کمال الملک از آن استفاده کنند، با ما همراه باشید.
کمال الملک کیست؟
کمال الملک که سال ۱۲۲۶ متولد شد، یکی از اساتید بزرگ هنر نقاشی است که اصل و نسب او به کاشان می‌رسد. نام اصلی کمال الملک محمد غفاری است و ایشان برادرزاده صنیع‌الملک بود که خود در نقاشی تجربه داشت. پدر کمال الملک میرزا رضاخان غفاری نام داشت.
همسران کمال الملک
نام همسر اول کمال الملک در منابع شخصی به نام زهرا خانم، خواهر محمود مفتاح‌الملک از خاندان ملک‌التجار تبریز، و تاریخ وصلت و زندگی مشترک آن‌ها از سال ۱۲۶۲ تا ۱۲۹۷ ذکر شده است. گفته می‌شود او در پی اختلافات، همسر اول خود را نهایتا ترک کرد، اما او را رسما طلاق نداد.
همسر دوم کمال الملک نیز به گفته منابع، دختر نریمان خان قوام السلطنه ارمنی معروف به آنا بود که با او نیز ازدواجی کوتاه‌مدت را تجربه کرد.
فرزندان کمال الملک
کمال الملک از ازدواج اول خود با زهرا خانم چهار فرزند داشت. دختر محمد غفاری نصرت و سه پسر او معزالدین، حسینقلی و حیدرقلی نام داشتند که هر سه پسر بعدها برای کار، در وزارت دارایی استخدام شدند.
عشق به هنر و نقاشی
گفته می‌شود کمال الملک خانواده‌ای هنردوست و روحیه‌ای لطیف داشت و پدرش هم در نقاشی استعدادی درخشان از خود به نمایش گذاشته بود. محمد از همان سنین کودکی با دیدن مناظر سرسبز طبیعت روستای کلده که در آن زمان محل زندگی‌اش بود، به وجد می‌آمد و سعی می‌کرد زیبایی طبیعت را با ذغال طراحی کند.
تحصیلات کمال الملک
محمد غفاری سرانجام با حمایت خانواده‌اش به آموختن نقاشی به‌صورت حرفه‌ای مشغول شد؛ به این صورت که در ابتدا از پدرش نکاتی را آموخت و در سن ۱۳ سالگی، برای تحصیل نقاشی به دارالفنون رفت. او زیر نظر اساتید نقاشی، آموزش حرفه‌ای این هنر را دنبال کرد.
کمال الملک و دربار ناصرالدین شاه
روزی ناصرالدین شاه به بازدید از دارالفنون می‌پرداخت که در این مدرسه تابلویی از چهره اعتضاد السلطنه، رئیس وقت مدرسه دارالفنون، دید و بسیار متاثر شد. او که به استعداد بی‌بدیل نقاش آن اثر، کمال الملک، اشراف پیدا کرده بود، او را به استخدام دربار در آورد.
القاب محمد غفاری
کمال الملک تنها یکی از القاب این نقاش چیره‌دست است؛ محمد غفاری پس از استخدام در دربار به عناوین خاصی مانند خان، پیش‌خدمت حضور همایونی و نقاش‌باشی هم ملقب شد. کمال الملک دربار، حدود ۱۷۰ تابلو کشید که شاخص‌ترین آن‌ها «تابلو تالار آینه» است که برخی آن را بهترین نقاشی کمال الملک می‌دانند. طراحی و ترسیم تالار آینه هفت سال به طول انجامید.
نقاشی های کمال الملک
از جمله تعدادی از برجسته‌ترین و معروف ترین آثار کمال الملک آثار زیر را می‌توان نام برد:
مرد برهنه
دورنمای دماوند
نیم تنه ناصرالدین شاه
زن پای چراغ
خانه سنگی
خانه دهاتی
سن ماتیو
رمال بغدادی
عضدالملک
دورنمای مغانک
فانتن لاتور
نیم تنه اتابک
صورت جوانی کمال الملک
زرگر
بن زور
زنجیری
دورنمای چراغ برها
صورت سردار اسعد
تصویر مظفرالدین شاه
تصویر احمد شاه
تصویر مولانا (آبرنگ)
حوض صاحبقرانیه
تالار آیینه
تصویر مشیرالدوله
تصویر وثوق الدوله
نوازنده ها
بازار کربلا
آثار ناتمام کمال الملک
کمال الملک که بینایی یکی از چشم‌های خود را بر اثر حادثه‌ای در سال ۱۳۰۰ از دست داد، دو تابلو با عناوین «پیرمرد در حال مطالعه» و «نمایی از کوه های شمیران» را ناتمام گذاشت.
ضمنا اگر برای‌تان این سوال پیش آمده که «آخرین نقاشی کمال الملک چه بود؟»، باید بگوییم نقاشی‌هایی که این هنرمند بزرگ در دوره پهلوی و در سال‌های آخر زندگی خود ترسیم کرد، از آخرین آثار او به شمار می‌روند.
از آثار کمال الملک در جدول
اگر از دوستداران حل جداول کلمات متقاطع باشید، ممکن است سوالاتی را در این جدول‌ها درباره نقاشی های محمد غفاری ببینید. برای پاسخ درست به این سوالات در جداول، لازم است با آثار استاد کمال الملک به‌قدر کافی آشنایی داشته باشید، اما تابلوهایی مانند «بازار مرغ فروشی های پاریس، چهره سردار اسعد، زرگر بغدادی ، تالار آینه و کربلای معلا» معمولا بیشتر در این جدول‌ها مد نظر است.
درگذشت کمال الملک
کمال الملک ۲۷ مرداد سال ۱۳۱۹ هجری شمسی به دلیل بیماری و کهولت سن، در حالی که ۹۵ ساله بود، در منزل نوه دختری خود از دنیا رفت.
آرامگاه کمال الملک کجاست؟
طبق وصیت نامه کمال الملک، او درخواست کرده بود پس از مرگ در باغ خودش در حسین‌آباد به خاک سپرده شود، اما به این مورد عمل نشد و هم‌اکنون آرامگاه استاد کمال الملک در نیشابور، مجاور مزار عطار قرار دارد.
