شاید برایتان عجیب باشد که چرا بیشتر مشکلات روانی در نوجوانان قبل از ۱۴ سالگی شروع می‌شوند.
اینتین – در این سنین، شما در حال گذر از مرحله‌ی کودکی به نوجوانی هستید، تغییری بزرگ که هم بدن و هم ذهن شما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. تغییرات هورمونی، فشارهای مدرسه، روابط اجتماعی و حتی مقایسه‌ی خود با دیگران می‌توانند ذهن شما را آشفته کنند و زمینه‌ی شکل‌گیری مشکلات روانی نوجوانان را فراهم کنند. اگر این موضوع را بشناسید و درباره‌اش آگاه باشید، می‌توانید خیلی زودتر به فکر مراقبت از ذهن و احساسات خودتان بیفتید و مسیر سالم‌تری برای آینده بسازید.
انواع مشکلات روانی نوجوانان
مشکلات روانی در نوجوانان می‌توانند شکل‌ها و شدت‌های متفاوتی داشته باشند و بسته به شرایط زندگی شما، ریشه در درونتان یا محیط اطراف ایجاد شوند. شناخت این مشکلات کمک می‌کند راحت‌تر با آنها روبرو شوید.
۱. افسردگی
افسردگی یکی از رایج‌ترین مشکلات روانی است. آمارها نشان می‌دهند که از سال ۲۰۱۳، افسردگی شدید تا ۳۳ درصد افزایش یافته و در میان دختران نوجوان حتی به ۶۵ درصد رسیده است. اگر دچار افسردگی شدید باشید، ممکن است عزت‌نفستان پایین بیاید، علاقه‌تان به فعالیت‌های روزمره کاهش یابد، خواب و انرژی‌تان مختل شود و تمرکزتان کم شود. حتی انجام کارهای ساده روزمره مثل درس خواندن، خوردن یا خوابیدن می‌تواند سخت شود.
۲. اضطراب از مشکلات روانی نوجوانان
اضطراب یکی دیگر از مشکلات رایج روانی نوجوانان است. گاهی تشخیص اینکه استرس معمولی شما به اضطراب شدید تبدیل شده، آسان نیست. اگر به اختلال اضطرابی مبتلا باشید، احساسات تنش و ترس را به شدت تجربه می‌کنید و این احساسات با گذر زمان بدتر می‌شوند، نه اینکه خودبه‌خود بهتر شوند. این اضطراب می‌تواند فعالیت‌های روزمره‌تان در مدرسه یا خانه را مختل کند و باعث شود انجام کارها سخت و خسته‌کننده به نظر برسد.
۳. اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)
ADHD بیشتر در نوجوانان کم‌سن دیده می‌شود و شامل مشکل در تمرکز، فعالیت زیاد و انجام کارها بدون فکر به عواقب است. این اختلال بین نوجوانان ۱۰ تا ۱۴ ساله حدود ۱.۳ درصد و بین نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ ساله حدود ۲.۴ درصد شایع است.
۴. اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی
اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی هم از مشکلات روانی نوجوانان است. این مشکلات روی احساسات و رفتار شما اثر می‌گذارند و ممکن است گاهی از واقعیت فاصله بگیرید. نوجوانانی که به اسکیزوفرنی مبتلا هستند، در پردازش احساسات شخصی و درک اطلاعات و درس‌ها با مشکل روبرو می‌شوند، زیرا مغز و ترکیب شیمیایی آن متفاوت عمل می‌کند.
۵. اختلالات شخصیت از مشکلات روانی نوجوانان
اختلالات شخصیتی یکی از مشکلات رایج روانی در نوجوانان است و انواع مختلفی دارد. مثلاً اختلال شخصیت خودشیفته که حدود ۶ درصد افراد را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد، در نوجوانان جوان‌تر شایع‌تر است. اگر به این اختلال مبتلا باشید، ممکن است ایده‌های بزرگ درباره خود و دستاوردهایتان داشته باشید، اما همدلی با دیگران برایتان دشوار شود. اختلال شخصیت هیستریونیک هم نوع دیگری است که باعث می‌شود احساسات و رفتارهای شما بیش از حد نمایشی و شدید باشد و روی روابط و تعاملاتتان تأثیر بگذارد.
۶. اختلال وسواسی – اجباری (OCD)
نوع دیگری از اختلالات رایج در نوجوانان، اختلال وسواس فکری – اجباری است. OCD یک نوع اختلال اضطرابی است که می‌تواند کودکان، نوجوانان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار دهد و زندگی روزمره شما را چالش‌برانگیز کند.
۷. اختلال خوردن
یکی دیگر از مشکلات روانی در بین نوجوانان، اختلال خوردن است که شامل بی‌اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و اختلال پرخوری می‌شود. بی‌اشتهایی عصبی یکی از خطرناک‌ترین اختلالات روانی نوجوانان است و می‌تواند منجر به گرسنگی شدید، فروپاشی متابولیک یا حتی خودکشی شود. این اختلال باعث می‌شود رفتارهای غذایی شما به شدت دچار مشکل شود و سلامت جسمانی‌تان تحت تأثیر قرار گیرد. نوجوانانی که با اختلال خوردن مواجه هستند، اغلب بدخلق، مضطرب یا افسرده می‌شوند و زندگی روزمره برایشان دشوار می‌گردد.
۸. اختلالات خواب
اختلالات خواب اغلب از مشکلات روانی نوجوانان است که ناشی از مشکلات ذهنی و روحی دیگر ایجاد می‌شود. استرس، اضطراب یا سایر مشکلات روانی می‌توانند باعث بی‌خوابی‌های مکرر، از خواب پریدن‌های شبانه یا اختلال در کیفیت خواب شوند و آرامش و انرژی روزانه شما را تحت تأثیر قرار دهند.
۹. اختلالات رفتاری مرتبط با مواد مخدر از مشکلات روانی نوجوانان
لیست مشکلات روانی در نوجوانان شامل اختلال مصرف مواد هم می‌شود. برخی نوجوانان برای مقابله با افسردگی، اضطراب، علائم ترومای روحی یا عزت‌نفس پایین سراغ مواد مخدر و الکل می‌روند. این رفتار ممکن است به یک مکانیسم ناسالم و خطرناک برای مقابله با مشکلات روانی تبدیل شود و استفاده طولانی‌مدت از آن می‌تواند منجر به اعتیاد شود.
۱۰. اختلال وابستگی به اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای
سازمان بهداشت جهانی اخیراً اختلال بازی را به عنوان یک مشکل سلامت روان به رسمیت شناخته است. این اختلال شبیه سایر اعتیادها مثل اعتیاد به قمار یا سوءمصرف مواد است و با ناتوانی در کنترل وسواس بازی‌های ویدئویی مشخص می‌شود.
چگونه بفهمیم که اختلال روانی داریم؟
تشخیص اینکه تغییر رفتار به خاطر هورمون‌ها، بلوغ یا اختلالات روانی است، همیشه آسان نیست. بااین‌حال، مهم است که والدین متوجه تغییرات خلق‌و‌خوی شما باشند و بدانند چه زمانی نیاز به کمک حرفه‌ای وجود دارد.
باید بدانید که نوجوانی مرحله‌ای از رشد است و ممکن است دیگر کارهای گذشته‌تان را انجام ندهید یا به موضوعاتی که در کودکی علاقه داشتید، علاقه نداشته باشید. این تغییرات طبیعی هستند و الزاماً به معنای اختلال روانی نیستند. اما اگر نشانه‌های مشخصی دیده شود، مراجعه به مشاور مجرب و متخصص سلامت روان ضروری است.
۱. تغییر در الگوی خواب
مشکلات خواب یکی از رایج‌ترین نشانه‌ها در بیشتر مشکلات روانی نوجوانان است. اگر مبتلا به اختلال خواب باشید، ممکن است کمتر بخوابید و نیاز به استراحت کمتری حس کنید. برعکس، اگر افسرده باشید، ممکن است زیاد بخوابید و در طول روز احساس خستگی شدیدی داشته باشید. بنابراین توجه به الگوی خواب شما یکی از کلیدهای سنجش سلامت روانی است.
۲. افت تحصیلی
افت نمره‌ها و کاهش عملکرد تحصیلی هم یک نشانه مهم است. برای مثال، اگر به اختلال بیش‌فعالی مبتلا باشید، تمرکز کافی ندارید و حواس‌پرتی شما باعث می‌شود نتوانید خوب درس بخوانید. این مسئله می‌تواند روی نمره‌ها و وضعیت تحصیلی شما تأثیر مستقیم بگذارد و نیاز به بررسی دقیق داشته باشد.
۳. انزوای اجتماعی
در نوجوانی، رشد سریع اندام‌ها ممکن است باعث شود تصویر ذهنی شما از خودتان به هم بریزد و ترس از جمع پیدا کنید. همچنین اگر به افسردگی مبتلا باشید، ممکن است تمایلی به رفت‌وآمد و ارتباط با دیگران نداشته باشید و از جمع کناره بگیرید.
۴.تغییرات وزن
یکی دیگر از نشانه‌های اختلالات روانی، تغییر در اشتها و وزن است. ممکن است یک وعده غذایی را نخوردید، بیش از حد غذا بخورید یا تغییرات وزن سریع را تجربه کنید. بااین‌حال، گاهی نوجوانان، به‌ویژه دختران، از ظاهر و وزن خود راضی نیستند و برای رسیدن به اندام ایده‌آل رژیم غذایی خاصی را دنبال می‌کنند. این مسئله لزوماً اختلال روانی نیست، اما نیاز به توجه و پیگیری دارد تا سلامت شما حفظ شود.
علت مشکلات روانی نوجوانان
سلامت روان شما تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد و هرچه بیشتر در معرض این عوامل باشید، احتمال تجربه مشکلات روانی بیشتر می‌شود. عواملی مثل قرار گرفتن در موقعیت‌های دشوار، فشار برای همسو شدن با همسالان و تلاش برای کشف هویت، می‌توانند استرس را در دوران نوجوانی افزایش دهند.
نفوذ رسانه‌ها و هنجارهای جنسیتی هم ممکن است باعث مشکلات روانی نوجوانان و اختلاف بین واقعیت زندگی و تصورات یا آرزوهایتان برای آینده شود. علاوه بر این، کیفیت زندگی خانوادگی و روابط شما با دوستان و همسالان نیز نقش مهمی در سلامت روان دارد. خشونت، قلدری، تربیت خشن والدین و مشکلات شدید اجتماعی و اقتصادی از دیگر عوامل شناخته شده هستند که می‌توانند سلامت روان شما را تهدید کنند.
برخی نوجوانان به دلیل شرایط زندگی، انگ اجتماعی، تبعیض، طرد شدن یا عدم دسترسی به حمایت و خدمات باکیفیت، در معرض خطر بیشتری قرار می‌گیرند. این خطرات، شامل نوجوانان مبتلا به بیماری‌های مزمن، اختلال طیف اوتیسم، ناتوانی ذهنی یا بیماری‌های عصبی، نوجوانان باردار یا والدین نوجوان، نوجوانان یتیم و کسانی که از پیشینه‌های قومی، جنسی یا گروه‌های تبعیض‌آمیز هستند نیز می‌شود. این گروه‌ها بیشتر ممکن است با مشکلات روانی مواجه شوند و نیازمند توجه ویژه هستند.
تشخیص مشکلات رایج روانی در نوجوانان
یک روان‌درمانگر می‌تواند به شما کمک کند تا مشکلات و اختلالات روانی خود را بهتر بشناسید و تشخیص دهد. مراحل تشخیص معمولاً شامل موارد زیر است:
بررسی سابقه پزشکی شما
انجام معاینات فیزیکی و آزمایش‌هایی برای رد سایر مشکلات پزشکی
انجام ارزیابی روان‌شناختی که در آن به سوالاتی درباره تفکر، احساسات و رفتارهای خود پاسخ می‌دهید
درمان مشکلات روانی نوجوانان
درمان بستگی دارد به اینکه چه نوع اختلال روانی دارید و شدت آن چقدر است. درمانگر برنامه‌ای ویژه برای شما طراحی می‌کند که معمولاً شامل روش‌های روان‌درمانی است. در برخی موارد، ممکن است دارو هم برای شما تجویز شود و گاهی نیز حمایت اجتماعی و آموزش برای مدیریت شرایط خود لازم است.
در موارد شدید، ممکن است به درمان فشرده‌تری نیاز داشته باشید، از جمله بستری شدن در بیمارستان‌های روانی. این کار به دلایلی مثل شدت بیماری یا خطر آسیب رساندن به خود یا دیگران انجام می‌شود.
منبع | نوجوان ها
