روز گذشته، ۴ آبان ۱۴۰۴، کنسول پلی استیشن ۲ بیست‌و‌پنجمین سالگرد خود را جشن گرفت. به همین مناسبت، در مقاله امروز نگاهی خواهیم داشت به تنوع بی‌نظیر مجموعه بازی‌های این کنسول افسانه‌ای.
اینتین – امروزه بازی‌ها گسترده‌تر از همیشه هستند. پلتفرم‌هایی مانند Twitch میزبان رویدادهای مستقل و فرهنگ‌های خاص شده‌اند و به توسعه‌دهندگان تازه‌کار فرصت می‌دهند تا بیشتر دیده شوند. فروشگاه استیم نیز بزرگ‌ترین مجموعه‌ی بازی‌ها را در اختیار دارد که هیچ کنسول خانگی تاکنون به خود ندیده است. با این حال، اگر کسی بخواهد تمام ابعاد رسانه‌ی بازی را فقط روی یک کنسول تجربه کند، پلی استیشن ۲ بهترین گزینه محسوب می‌شود.
تنوع بازی‌های پلی استیشن ۲ در مقایسه با کنسول‌های هم‌دوره‌اش واقعاً چشمگیر بود. نینتندو گیم‌کیوب (Nintendo GameCube) هرچند میزبان چندین بازی کلاسیک ماندگار بود، اما بیشتر آن‌ها توسط خود نینتندو توسعه یافته بودند. در مقابل، ایکس باکس اورجینال بیشتر با خاطرات بازی چندنفره به صورت LAN و تجربه‌ی Xbox Live در ذهن‌ها مانده است تا تنوع گسترده بازی‌ها.
پلی استیشن ۲ میزبان آثاری بود که نه‌تنها در زمان خود فراتر از انتظارات ظاهر شدند، بلکه گاهی آن‌قدر تأثیرگذار بودند که دیگر به‌سختی می‌شد آن‌ها را فقط به این کنسول نسبت داد. این دستگاه مجموعه‌ی Grand Theft Auto را به یکی از بزرگ‌ترین فرنچایزهای تاریخ تبدیل کرد. از سوی دیگر، در ذهن بسیاری از گیمرهای آمریکایی پلی استیشن ۲ با Tony Hawk’s Pro Skater گره خورده است، هرچند آن بازی‌ها روی نینتندو گیم‌کیوب و ایکس باکس نیز عرضه شدند. این کنسول نقطه‌ی آغاز مجموعه‌ی Kingdom Hearts بود و محبوبیت سری Persona را در آمریکا و اروپا رقم زد؛ موفقیتی که بعدها زمینه‌ساز معرفی بازی Metaphor: ReFantazio شد. نقش پلی استیشن ۲ در گسترش مدیوم بازی‌های ویدیویی و شکل‌دهی به مسیر آینده‌ی آن، بی‌تردید عمیق و ماندگار بود.
پلی استیشن ۲ همچنین میزبان مجموعه‌ای از آثار عجیب، منحصربه‌فرد و تأثیرگذار بود که هنوز هم در حافظه‌ی دوستداران گیمینگ جایگاه ویژه‌ای دارند. Rule of Rose یکی از خاص‌ترین تجربه‌های ژانر وحشت بقاء به حساب می‌آید و در کنار عناوین کلاسیکی مانند Silent Hill 2 و Resident Evil 4 همچنان اعتبار خود را حفظ کرده است. Drakengard سفری تاریک و نفس‌گیر در دنیایی فانتزی بود که با فضای سنگین و روایت پیچیده‌اش شناخته می‌شود. دو اثر Ico و Shadow of the Colossus با تأثیرگذاری پنهان خود، الهام‌بخش بازی‌هایی مانند The Last of Us و God of War شدند. با این حال، آن‌ها جادویی دارند که آثار مدرن نمی‌توانند بازآفرینی‌اش کنند؛ نوعی شاعرانگی که به‌طور مستقیم با معماری پلی استیشن ۲ گره خورده است.
به لطف پلی استیشن ۲، بازی‌هایی مانند Katamari Damacy توانستند مخاطبان گسترده‌ای پیدا کنند، در حالی که Silent Hill 2 و Fatal Frame III: The Tormented رسانه‌ی بازی‌های ویدیویی را به سطحی از بلوغ رساندند که هنوز هم بسیاری از آثار امروزی در تلاش برای رسیدن به آن هستند. Metal Gear Solid 2: Sons of Liberty مدت‌ها پیش از آثاری مانند BioShock و Spec Ops: The Line، بنیان‌های روایت در بازی‌های ویدیویی را به چالش کشید و مفاهیم متافیکشن را وارد جریان اصلی کرد. پلی استیشن ۲ حاصل تمام تجربیات و نوآوری‌های پیشین بود، اما گستره‌ی تأثیراتی که بنا نهاد و آینده‌ای که پیش‌بینی کرد، واقعاً شگفت‌انگیز است.
با این حال، تمام این تحسین‌ها از زاویه‌ی نگاه امروز شکل گرفته‌اند. دیگر خبری از آن بازی‌های ژاپنی ناشناخته نیست که هیچ‌گاه نسخه‌ی غربی پیدا نمی‌کردند. دیگر به فروشگاه‌های محلی نمی‌رویم تا با قفسه‌هایی پر از بازی‌های ضعیف یا نسخه‌های تجاری ورزشی روبه‌رو شویم. بیشتر بازی‌های پلی استیشن ۲ را از دوستان قرض گرفتیم، از مغازه‌های کوچک خریدیم یا از راه‌های غیررسمی تجربه کردیم. حالا می‌توانیم نسخه‌های ترجمه‌شده‌ی انگلیسی بازی‌هایی را تجربه کنیم که هیچ‌وقت به بازار جهانی راه پیدا نکرده بودند. این نگاه آرمان‌گرایانه به پلی استیشن ۲ حاصل بازگشت ذهنی به آن دوران است. بسیاری از چالش‌های امروز صنعت بازی، ریشه در همان دوره دارند. اما حالا، چشم‌اندازهای منحصربه‌فرد فقط یک کلیک با ما فاصله دارند، پس واقعاً دلیلی برای دلتنگی باقی می‌ماند؟
یکی از دلایل این ویژگی، نبود اتصال دائمی اینترنت روی کنسول‌ها بود. تنها تعداد معدودی از بازی‌ها امکان دریافت به‌روزرسانی آنلاین داشتند. آثاری مانند Final Fantasy XI و Phantasy Star Online از قاعده مستثنی بودند و ویژگی‌های آنلاین داشتند. حتی همین بازی‌ها نیز مانند آثار رایگان امروزی، وابستگی مالی و زمانی گسترده‌ای ایجاد نمی‌کردند.
در طول عمر خود، پلی استیشن ۲ به‌مرور ارزان‌تر شد و در مقطعی آن‌قدر مقرون‌به‌صرفه بود که به‌صورت گسترده در دسترس قرار گرفت. این کنسول همچنان پرفروش‌ترین کنسول بازی تاریخ محسوب می‌شود و در سه‌ماهه‌ی پایانی سال ۲۰۱۲ (پاییز ۱۳۹۱)، تنها چند ماه پیش از توقف تولید، بیش از یک میلیون واحد فروش داشت. حتی پس از آن نیز بازی‌هایی مانند FIFA و Final Fantasy XI همچنان نسخه‌های جدیدی روی پلی استیشن ۲ دریافت می‌کردند. این کنسول هنوز هم در کشورهایی مانند برزیل و ایران محبوب است، جایی که مدل‌های مود شده با بازی‌های غیرقانونی به‌صورت گسترده استفاده می‌شوند. همین موضوع تصمیم سونی برای حرکت به‌سمت سخت‌افزارهای گران‌قیمت و پریمیوم در پلی استیشن ۳ را هم عجیب و هم تا حدی ناامیدکننده جلوه می‌دهد.
در مجموع، پلی استیشن ۲ کنسولی مقرون‌به‌صرفه با مجموعه‌ای گسترده و متنوع از بازی‌ها بود که در آستانه‌ی ورود به عصر آنلاین قرار داشت. این دستگاه آخرین عصری نبود که بازی‌ها کیفیت بالایی داشتند، اما آخرین دوره‌ای بود که آثار مین‌استرین و پرطرفدار، در حال گشودن مرزهای تازه فراتر از تعداد پیکسل‌ها بودند. در بخش قابل‌توجهی از عمر این کنسول، حتی بازی‌های پرفروش نیز گسترده، غیرمنتظره و جسورانه بودند. چنین دوره‌ای هم سزاوار جشن گرفتن است و هم اندکی سوگواری برای آنچه از دست رفته.
منبع: گیمفا
