در این مطلب به دلایل بروز وحشت در خواب نوجوانان و روش‌های ساده و مؤثر برای کنترل و درمان آن می‌پردازیم.
اینتین – تا به حال پیش آمده نیمه‌شب با فریاد یا جیغ فرزندتان از خواب بیدار شوید؟ او وحشت‌زده، عرق‌کرده و ناآرام است، اما بعد از چند دقیقه آرام می‌شود و هیچ‌چیز را به یاد نمی‌آورد! اگر چنین تجربه‌ای داشته‌اید، احتمالاً نوجوان شما دچار «وحشت در خواب» شده است.
وحشت در خواب (Night Terrors) چیست؟
«وحشت در خواب» نوعی اختلال خواب است که در آن نوجوان بدون بیدار شدن واقعی، دچار ترس شدید، جیغ، فریاد یا حرکات ناگهانی می‌شود. نکته مهم این است که نوجوان بعد از بیدار شدن معمولاً هیچ خاطره‌ای از این اتفاق ندارد. این وضعیت با دیدن کابوس متفاوت است و معمولاً ریشه در استرس، ژنتیک یا اختلالات عصبی دارد.
مهم‌ترین دلایل وحشت در خواب نوجوانان
وحشت در خواب می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در ادامه با رایج‌ترین آن‌ها آشنا می‌شوید:
۱. زمینه ژنتیکی
اگر در خانواده شما افرادی وجود دارند که دچار وحشت در خواب یا اختلالات خواب بوده‌اند، احتمال بروز این مشکل در نوجوانتان هم بیشتر است. این اختلال می‌تواند به واکنش‌های نورولوژیکی مغز مرتبط باشد و از والدین به فرزندان منتقل شود.
۲. استرس و اضطراب زیاد
نوجوانان به‌خاطر فشار درسی، اجتماعی یا تغییرات روحی و بدنی ممکن است دچار اضطراب شوند. این استرس‌ها به‌طور مستقیم روی کیفیت خواب تأثیر می‌گذارند و احتمال بروز وحشت در خواب را افزایش می‌دهند.
۳. کم‌خوابی و بی‌نظمی در خواب
خواب نامنظم، شب‌بیداری‌های مکرر یا استفاده از گوشی تا دیروقت باعث می‌شود مغز نتواند وارد مراحل عمیق خواب شود و در نتیجه احتمال بروز این اختلال بیشتر شود.
۴. مصرف داروها یا مواد محرک
برخی داروهای اعصاب و آرام‌بخش‌ها یا مصرف مواد محرک مثل الکل و نیکوتین می‌توانند روی سیستم عصبی اثر گذاشته و باعث وحشت در خواب شوند.
۵. تب و بیماری
در دوران بیماری، به‌ویژه هنگام تب بالا، سیستم عصبی بیش‌فعال می‌شود و ممکن است وحشت در خواب رخ دهد.
۶. مشکلات روانی یا تجربه‌های تلخ
اختلالاتی مانند استرس پس از سانحه (PTSD) می‌توانند ذهن نوجوان را درگیر کرده و در خواب به شکل وحشت یا فریاد بروز پیدا کنند.
چگونه به نوجوان خود کمک کنیم تا از وحشت در خواب رها شود؟
راهکارهای زیر می‌تواند به کاهش این مشکل و داشتن خوابی آرام‌تر کمک کند:
۱. ایجاد روتین آرامش‌بخش قبل از خواب
یک ساعت پیش از خواب، گوشی و تلویزیون را کنار بگذارید، چراغ‌ها را کم‌نور کنید، کتاب بخوانید یا موزیک آرامش‌بخش گوش دهید. مدیتیشن یا حرکات کششی سبک هم مؤثر است. ساعت خواب منظم داشته باشید تا بدن به الگوی ثابتی عادت کند.
۲. کاهش استرس روزانه
با نوجوان خود درباره دغدغه‌ها و نگرانی‌هایش صحبت کنید. در صورت نیاز، از مشاور یا روان‌شناس کمک بگیرید تا استرس او به شکل سالم‌تری کنترل شود.
۳. محدود کردن مصرف کافئین
نوشیدنی‌هایی مثل قهوه، چای پررنگ یا نوشابه انرژی‌زا می‌توانند الگوی خواب را مختل کنند. بهتر است مصرف این نوشیدنی‌ها را به قبل از ساعت ۵ عصر محدود کنید.
۴. بررسی ریشه‌های روانی
اگر نوجوان شما تجربه تلخی داشته یا به نظر می‌رسد درگیر اضطراب عمیق است، بهتر است از متخصص سلامت روان کمک بگیرید. درمان‌های روان‌شناختی می‌توانند به‌طور مؤثر علت اصلی وحشت در خواب را برطرف کنند.
۵. مراجعه به پزشک متخصص
اگر وحشت در خواب به‌طور مکرر تکرار می‌شود و بر زندگی روزمره تأثیر گذاشته است، مراجعه به روان‌شناس یا روان‌پزشک ضروری است. گاهی ممکن است نیاز به درمان دارویی یا جلسات تراپی تخصصی وجود داشته باشد.
جمع‌بندی
وحشت در خواب در نوجوانان پدیده‌ای نادر اما قابل‌درمان است. با درک درست از دلایل آن و فراهم کردن محیطی آرام و مطمئن برای خواب، می‌توانید به فرزندتان کمک کنید تا شب‌ها با آرامش بخوابد و صبح با انرژی بیدار شود.
منبع | نوجوان ها
