با معنی و داستان ضرب المثل «بیمایه فَطیره» تو این مطلب همراهمون باشین.
اینتین – درباره ضرب المثل «بیمایه فَطیره» تو ادامه مطلب بیشتر بخونین:
بیمایه فَطیره
۱- معنی فَطیر: نانی که به خمیر آن مایه نزده باشند فطیر است.
۱ – منظور از این ضرب المثل این است که اگر از همان ابتدای کار، محکم کاری نکنی و سرمایه گذاری انجام ندهی، سودی برایت نخواهد داشت.
۲- از این ضرب المثل در هنگام مشورت دادن به دیگران و راهنمایی آنها به کار بیضرر استفاده میشود؛ بدین معنی که اگر برای این کار زحمت نکشی و خوب نقشه نکشی، همچون نان بیمایهای است که آخرش فطیر میشود.
۳- بیشتر زمانی این ضرب المَثل را به کار میبرند که کسی بخواهد سرمایه گذاری کرده یا کار مهمی را شروع کند. یعنی اگر پول برایش خرج نکنی و حواست به کار نباشد، هیچ سودی عایدت نمی شود و حتی ممکن است ضرر هم داشته باشد.
۴- پیش بینی امری که آیندهاش مشخص است.
۵- بدون تلاش و زحمت و وقت گذاشتن برای کاری، بیهوده عمر تلف کردن است.
دین را طلب نکردی و دنیا ز دست شد
همچون سبوس تر نه خمیری و نه فطیر
ناصرخسرو
ضمنا برخی موارد کسانی که میخواهند برای انجام کاری رشوه یا پول اضافی بگیرند نیز از این مثل استفاده میکنند.
ریشه ضرب المثل بی مایه فطیره
معنی واژه ی “فطیر” در لغت نامه ی دهخدا این چنین ذکر شده است:
فطیر: خلاف خمیر یعنی ناخاسته و هر چه زودی و شتابی کرده شود از وقت ادراک آن . خمیر برنیامده .
در واقع فطیر خلاف خمیر است و به نانی گفته می شود که خمیر آن را مایه نزده باشند.
در فرهنگ مردم گناباد، فطیر دارای دو معنی می باشد: یکی نانی که مایه یا خمیر ترش به آن نزده باشند و دیگری نان روغنی می باشد.
هم چنین در فرهنگ اراک و شهر های مرکزی ایران ،به نوعی نان شیرمال را که روی آن زردچوبه زده و به اندازه های کوچک در تنور پخته می شود فطیر می گویند و خمیر این نان را مایه ترش که در همه ی نان ها موجود است، نمی زنند، برای تهیه ی فطیر معمولا روغن و شیره ی انگور یا خرده ی قند نیز به خمیر آن می افزایند و این نان را بیش تر در فصل زمستان یا نوروز تهیه می کنند.
در شعر های زیر به واژه فطیر اشاره شده است.
سکوبا بدو گفت کای نامدار
فطیر است با تره ٔ جویبار…
“فردوسی”
دین را طلب نکردی و دنیا ز دست شد
همچون سبوس تر نه خمیری و نه فطیر
“ناصرخسرو”
مخور از خوان او نه پخته نه خام
مخر از دست او خمیر و فطیر
“ناصرخسرو”
نان آن کس پخته باشد نزد آنها کز خرد
نه خمیری دارد اندر راه فطرت نه فطیر
“سنایی”
خانه پیرزن که طوفان برد
در تنورش فطیر نتوان یافت
“خاقانی”
منبع | روزانه
