بیشتر نوجوانان در سال‌های بلوغ با ترس از صحبت‌کردن در جمع، تپش قلب و دستان عرق‌کرده روبه‌رو می‌شوند؛ حالتی که به آن «اضطراب اجتماعی» می‌گوییم. اما خبر خوب این است که با شناخت علائم و استفاده از تکنیک‌های ساده، می‌توان این اضطراب را به فرصتی برای رشد فردی و افزایش اعتمادبه‌نفس تبدیل کرد.
اینتین – اضطراب اجتماعی در نوجوانان نوعی احساس رنج از تنهایی و ترس از حضور در اجتماع است. نوجوان مضطرب اغلب در جمع سکوت می‌کند و از دیده‌شدن یا مخاطب قرارگرفتن توسط اطرافیان دچار احساس اضطراب می‌شود. در نقطه مقابل گاهی هم ممکن است دست به پرخاشگری‌های شدید بزند.
مطالعات نشان می‌دهند در بیشترموارد چنین اختلالاتی نتیجه تغییرات جسمی و روحی در سن بلوغ است.
یک مثال ساده از این حالت، زمانی است که نوجوان از سلام‌دادن به یک غریبه، پرسش سؤال در کلاس، ارائه کنفرانس، شرکت در مهمانی احساس ناخوشایندی دارد.
علائم اضطراب اجتماعی در نوجوانان
اغلب نوجوانان مهارت بالایی در پنهان‌کردن مشکلات خود دارند؛ بنابراین تشخیص فوری و دقیق علائم این اختلال کمی مشکل است. ضمناً از یک فردبه‌فرد دیگر باتوجه‌به شرایط علایم متفاوتی مشاهده می‌شود. اما به‌صورت عمومی علائم وجود اضطراب اجتماعی در نوجوانان در دسته‌های زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
علائم رفتاری
علائم رفتاری اضطراب اجتماعی در نوجوانان متفاوت است. در دسته اول نوجوان ساکت و منزوی دارد. در دسته دوم تحریک‌پذیری و پرخاشگری مانند حمله به پدر و مادر در نوجوان دیده می‌شود. بی‌علاقگی به یادگیری یا حضورنداشتن در مدرسه از جمله علائم رفتاری مشهود دیگر است.
در موارد بحرانی نوجوان ممکن است به مصرف سیگار روی بیاورد! در این حالت افسردگی با تضعیف سلامت روان از دیگر علائم رفتاری خواهد بود.
علائم فکری
علائم فکری وجود اضطراب اجتماعی در نوجوانان عامل کاملا درونی است. افکار مزاحم دائماً باعث آزار و ایجاد عدم تمرکز در افراد می‌شود. در این حالت فکرکردن بیش از حد یا استرس شدید، حرکت طبیعی ذهن برای کشف محیط اطراف و لذت‌بردن از زندگی طبیعی را متوقف می‌کند.
علائم فیزیکی
شاید بتوان گفت بدیعی ترین نشانه‌های وجود مشکل اضطراب اجتماعی در نوجوانان همین علائم فیزیکی است. در این حالت آشناترین علائم که ممکن است هرکسی آن را تجربه کرده باشد سراغتان می‌آید.
دل‌درد و دل‌پیچه هنگام صحبت یا حضور در جمع
سردرد و گیجی سر
ضربان قلب بالا
احساس گرم و سردشدن بدن
گل‌انداختن صورت
لرزش یا عرق‌کردن دست
لرزش صدا
تنگی نفس
از جمله شایع‌ترین علائم فیزیکی اضطراب اجتماعی است.
بررسی علل افزایش اضطراب اجتماعی در نوجوانان
محققان معتقدند اضطراب اجتماعی در نوجوانان پاسخ پیچیده مغز و سیستم عصبی بدن به عوامل بیولوژیکی، محیطی، وقایع زندگی، افکار و رفتارهای پیرامون نوجوان است. پاسخ به چرایی ایجاد اضطراب در افراد با بررسی تمام این موارد به‌صورت دقیق میسر می‌شود. برخی از دلایل مختلف افزایش اضطراب اجتماعی در نوجوان را در ادامه برایتان آوردیم:
دلایل روانی
کمال‌گرایی، عزت‌نفس پایین نوجوان، ترس از مسخره‌شدن در جمع به‌ویژه در جمع نوجوانان، تجربه انتقاد تند یا زورگویی دیدن از جمله دلایل روانی افزایش اضطراب و ترس نوجوان است.
ظهور شبکه‌های اجتماعی
ظهور شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، تیک‌تاک و… تأثیر بسیار مخربی بر روی روح و روان قشر کودک‌ونوجوان داشت. زمانی که نوجوان چیزی ورای واقعیت را در فضای مجازی می‌بیند شروع به بررسی ظاهر و داشته‌های خود می‌کند.در این حالت ترس از تحقیرشدن، خجالت از چهره، پرخاشگری و در ادامه منزوی شدن و نگرانی از حضور در اجتماع کم‌کم بروز می‌کند.
فشار والدین و مدارس
در برخی از موارد می‌بینیم که فشار بیش از حد اولیا برای کنترل زندگی شخصی نوجوان عامل مهمی برای ایجاد اضطراب در او است. این والدین با تربیت‌های محافظه‌کارانه برای نوجوان محدودیت‌های اجتماعی به وجود می‌آورند. سیستم آموزشی ضعیف در مدارس، ترد و نادیده‌گرفتن نوجوانان نیز از علل مهم افزایش اضطراب و ایجاد حس شرم و خود کمبینی در نوجوانان است.
تکنیک‌های طلایی درمان اضطراب اجتماعی در نوجوانان
هر شخص زمانی که می‌خواهد از دایره امن خود خارج شود احساس اضطراب دارد. اما این مورد زمانی که به روزمرگی‌های ما به‌صورت افراطی ورود کند مشکل‌ساز می‌شود. برای پشت سر گذاشتن این مشکلات گزینه‌های درمانی روی میز قرار دارد.درمان‌های روان‌شناختی و دارودرمانی از جمله موارد تخصصی پیش رویتان است. اما پیش از دارودرمانی، تکنیک‌های زیر را دنبال کنید.
تکنیک شماره ۱: حل مشکلات خواب
یکی از مهم‌ترین عوامل تشدید مشکل اضطراب اجتماعی در نوجوان تنظیم نبودن ساعت خواب است. تحقیقات نشان داد هرچقدر زمان خواب نامرتب‌تر باشد اختلالات عصبی بیشتر است.
تکنیک شماره ۲: نوشتن
یک دفترچه همراه خود داشته باشید و احساسات ناخوشایندی که هنگام ورد به جمع یا صحبت دارید بنویسید. این روش باعث تخلیه روانی و برداشتن فشار از روی مغز می‌شود.
تکنیک شماره ۳: تمرین تنفس و ورزش
موقعیت‌های استرس‌زا تأثیر مستقیم در تنفس نامنظم دارد. در این حالت سرگیجه، سردرد و حتی غش را تجربه می‌کنید. برای جلوگیری از این حالت زمانی که احساس اضطراب اجتماعی دارید چشمانتان را ببندید دم عمیق بکشید و بازدم را در ۱۰ ثانیه خارج کنید و در این حالت تمام اضطراب را از ذهن و بدن خود خارج کنید. ورزش کنید. ورزش می تواند عزت نفس از دست رفته شما را احیا کند.
تکنیک شماره ۴: ورود پله ای به جمع
در تکنیک‌های روان‌درمانی رفتاری شناختی فرد مضطرب به‌جای پرتاب ناگهانی در دل اجتماع به‌صورت پله پله با ترس خود روبه‌رو می‌شود.
برای این کار مراحل زیر را طی کنید:
در ابتدا لیستی از موقعیت‌های استرس‌زا را تهیه کنید.
به میزان ترس و استرس خود در هر موقعیت از ۱ تا ۱۰ یعنی از کم به زیاد نمره دهید.
حالا در موقعیت‌هایی که کمترین اضطراب را دارید حاضر شوید.
کم‌کم قدم‌های سخت‌تر را بردارید.
با ترس هاستان با این روش‌ها روبه‌رو شوید تا صفحه جدیدی از زندگی به رویتان باز شود.
نقش مؤثر والدین برای کمک به نوجوان مضطرب
نقش والدین برای کنترل اضطراب اجتماعی در نوجوانان بسیار پررنگ است. والدین با گوش‌دادن بادقت به فرزند، حمایت بدون قضاوت، تشویق فرزند در تعاملات اجتماعی، عدم مقایسه او با دیگران نقش خود را به‌درستی ایفا می‌کنند و از شدت اضطراب فرزند خود می‌کاهند.
خانه باید محیطی امن برای ابزار وجود فرزندان، بیان ترس‌ها، الگوسازی رفتار مثبت باشد. اگر والدین با الگو تربیتی صحیح فشارهای بیش از حد خود را از نوجوان بردارند، نتیجه‌بخش‌ترین مسیر تربیتی روانی نوجوان را طی می‌کنند.
چگونه از اضطراب اجتماعی به رشد فردی برسم؟
اضطراب اجتماعی در نوجوانان همیشه هم بد نیست. اگر به این مورد به‌عنوان پلی برای رشد فردی نگاه کنید می‌بینید که این اختلال تبدیل به موهبتی برای آینده می‌شود.تمام مواردی که شما برای رهایی از اضطراب انجام می‌دهید برایتان تبدیل به یک مهارت و یک ویژگی شخصیتی برتر می‌شود. یادگیری تکنیک بازسازی ذهنی یعنی شناخت کامل افکار خود و گرفتن کنترل ذهن در دست خود یکی از بهترین کارها است. در این حالت با کنترل ذهن می‌توانید زمان خود را صرف یادگیری مهارت‌های تخصصی کنید.
نتیجه‌گیری
وجود اضطراب اجتماعی در نوجوانان یکی از شایع‌ترین مشکلات دوره بلوغ در افراد است. در این حالت تنگی نفس، افزایش ضربان قلب و عرق‌کردن دست رخ می‌دهد. دلایل متعددی از جمله نوع تربیت کودک، محیط اطراف و حالت روانی افراد در ایجاد این تنش نقش دارد. برای اینکه بتوانید به این مشکلات غلبه کنید از تمرین‌های تنفسی، ورزش، بازسازی ذهنی و تنظیم ساعت خواب استفاده کنید.
منبع | نوجوان ها